MENU
Ulotka PCK z jego działalności na terenie WZO - miesięcznik "Jestem" 1948 r.

Dodał: bonczek/hydroforgroup/° - Data: 2012-03-28 14:35:41 - Odsłon: 3550
Rok 1948

Czym tak naprawdę była Wystawa Ziem Odzyskanych?
Dziś wielu znajduje łatwą i powtarzalną odpowiedź, że to nic innego jak zakrojone na szeroką skalę przedsięwzięcie, które miało dać świadectwo polskości ziem zachodnich włączonych w granice Polski po II Wojnie Światowej oraz pokazać rozwój gospodarczy tych terenów. Część dopatruje się w tym wydarzeniu pochwały komunizmu i ówczesnych władz państwowych, które jak wiemy mandat dostały od „wielkiego brata”. W każdej z tych opinii jest odrobina prawdy choć w pierwszej części zdecydowanie więcej. Pamiętajmy jak czuli się nasi dziadkowie, na wtedy tak naprawdę w dużej części obcych im ziemiach, niestabilnych ekonomicznie, rozszabrowanych, zniszczonych wciąż w cieniu Niemiec i wciąż nie do końca stabilnych politycznie. Niewiele osób wie, że tak naprawdę owe „Ziemie Odzyskane”, szczególnie te na zachodzie kraju pełen status ziem polskich otrzymały dopiero w zgodzie z prawem międzynarodowym 22 lata później po wizycie Willi Brandta w Warszawie (XII 1970), o co tak usilnie przez cały okres swojego sekretarzowania zabiegał Władysław Gomułka, a o czym niewielu wie drwiąc sobie z jego postaci. Wystawa Ziem Odzyskanych była wszystkim mieszkającym na owych ziemiach szczególnie potrzebna, niezbędna w tym by przekonać ich do własności tej ziemi, jej polskości, historii, słuszności wyboru i siły jaką w swej masie prezentują ludzie tych ziem tak przez pryzmat przemysłu, kultury, języka, więzów rodzinnych jak i wiary w to co robią. Do dziś w stolicy Dolnego Śląska nie było tak wielkiej, spontanicznej i niepowtarzalnej w swej formie architektonicznej i społecznej gospodarczej wystawy. Przypomnieć tu należy o „sukcesie” Wrocławia w staraniach o EXPO.
WZO udowadniała także, że pieniądze jakie zostały przeznaczone na rozwój Ziem Odzyskanych z Pożyczki Odbudowy Kraju zostały właściwie wydane na odbudowę i powrót do normalności tych obszarów. Pokazywała dorobek techniczny i artystyczny tych ziem oraz innych rejonów kraju, które reprezentowali poszczególni wystawcy.
Wbrew temu co niektórzy piszą po za uroczystością otwarcia imprezy w niej samej wiele polityki nie było po za imprezami towarzyszącymi. Duże ekspozycje dynamicznie rozwijającego się przemysłu prywatnego i spółdzielczego dalekie były od atrybutów socjalizmu, o komunizmie nie wspominając i gromadziły przez cały czas rzesze zwiedzających. Oczywiście część państwowa ekspozycji po wielokroć pokazywana była jako efekt pracy chłopa, robotnika, inteligenta i inżyniera, a spora część terenów wystawowych okraszona była rzeźbami w czystym socrealistycznym stylu - czy było jednak wtedy inaczej? Choć zbliżał się czas przełomu, wejścia w okres siermiężnego okresu stalinizmu, Wystawie Ziem Odzyskanych udało się jeszcze „załapać” na ostatnie miesiące normalności w kraju. Sam fakt absencji Gomułki na otwarciu u boku Bieruta był symptomem zbliżających się negatywnych zmian w Polsce i sporów w obozie władzy. Pamiętajmy, że był to czas blokady Berlina Zachodniego i rodzących się napięć pomiędzy dwoma obozami politycznymi na świecie.
Zacznijmy zatem od tego jak zrodził się pomysł tego przedsięwzięcia.
Sam pomysł wystawy kiełkował w głowach jej pomysłodawców od chwili gdy w Poczdamie w sposób jednoznaczny określono naszą granicę zachodnią, a co za tym idzie zakres ziem jakie znalazły się w naszych granicach na zachodzie kraju.
Pierwotnie planowano usytuować ją w Poznaniu pod podobnymi do finalnej nazwami: „Wystawa Ziem Zachodnich i zbrodni niemieckich w Polsce”, „Przez Walkę i krew ku piastowskim szlakom” lub „Ziemie Odzyskane dwa lata po wojnie”. Pierwszy termin otwarcia miał mieć datę 1 IX 1945, kolejny 8 V 1946 r, kolejny 1 IV 1947.
Pierwsze przymiarki do Wrocławia jako miejsca wystawy miały miejsce jednak już wcześniej, bo w 1945 roku, kiedy to po I Zjeździe Przemysłowym Ziem Odzyskanych po konsultacjach z Ministerstwem Ziem Odzyskanych pojawił pomysł wykorzystania mało zniszczonych poniemieckich terenów wystawienniczych w stolicy Dolnego Śląska z wykorzystaniem Hali Ludowej nazywanej wtedy „Halą Stulecia” lub Halą „Tysiąclecia”. Po raz kolejny w historii miasta Szczytniki ze swoimi terenami wystawowymi, parkiem i stadionem okazały się idealnym miejscem do zorganizowania wystawy. W 1946 roku na rekonesans do miasta i jego władz przybył przedstawiciel Ministerstwa Ziem Odzyskanych – Kazimierz Ołdziejewski. Pierwotnie planowano wystawę pod nazwą „Ziemie Odzyskane dwa lata po wojnie” otworzyć 1 V 1947 i kontynuować do października tego samego roku. Termin jednak nie został dotrzymany z racji braku funduszy w niezbędnej kwocie do zorganizowania wystawy. 24 I 1947 roku przesunięto datę rozpoczęcia przedsięwzięcia na 15 lipca 1947 roku. Ten termin jednak poza prasą nigdzie oficjalnie nie został podany. Rok 1948 jako rok wystawy po raz pierwszy pojawił się na konferencji prasowej zorganizowanej przez Zarząd Miejski i Komisarza Rządu ds. Wystaw i Targów jaka miała miejsce we Wrocławiu w dniach 25-26 II 1947 r.
Formalnie „WZO” zaakceptowano w dniu 27 X 1947 kiedy to Rada Ministrów zleciła Ministerstwu Przemysłu i Ministerstwu Ziem Odzyskanych zorganizowanie „Wystawy Ziem Odzyskanych” we Wrocławiu w terminie 1 VII – 30 IX 1948 roku. Dwa tygodnie wcześniej Komisarzem Rządu ds. WZO mianowano Wiktora Kościńskiego. On właśnie wszedł w skład mniej lub bardziej formalnego Komitetu Ścisłego Wystawy.
W skład powyższego weszli:
- Józef Dubiel (podsekretarz stanu MZO)
- Leopold Gluck (Przewodniczący Komisji Programowej)
- Jerzy Koszyk (przedstawiciel CUP)
- Jerzy Hryniewiecki (kierownik Komisji Artystycznej)
- Edmund Męclewski (odpowiedzialny za sprawy wydawnicze)
- Władysław Bieńkowski (kierownik Wydziału Kultury i Oświaty KC PPR)
- Zbigniew Juzwa (przedstawiciel Wydziału Polityczno-Programowego CKW PPS)
- Marian Kalita (pełnomocnik ministra przemysłu ds. WZO)
- Henryk Sobański (kierownik Komisji Propagandowo – Imprezowej)
- Bronisław Kupczyński (prezydent Wrocławia)
- Władysław Matwin (I sekretarz KW PPR)
- Maciej Elczewski (sekretarz WK PPS)
- T. Ptaszycki (dyr. Regionalnego Biura Planowania)
Powołano także dyrekcję wystawy do której obowiązków należała administracja i nadzór nad stroną techniczną i montażową WZO. Dyrektorem został T. Górnicki później zaś wicedyrektorami Józef Korzeniowski i Tadeusz Cieślak a po nim Tadeusz Majewski.
Prace nad WZO pełną parą ruszyły w marcu 1948 roku po zastrzyku gotówki w postaci kredytów. Było to po części możliwe dzięki zaangażowaniu Ministerstwa Przemysłu i podległych mu instytucji które wraz z MP miały wziąć udział w WZO. Niwelowano teren, rozbierano bunkry, porządkowano place. Od końca kwietnia zaczął się montaż pawilonów ekspozycyjnych i kończono remonty w Pawilonie Czterech Kopuł, Hali Wystaw i Ludowej. Na terenie „B” wznoszono 23 z 29 budynków biorących udział w wystawie. Założono, że teren wystawy będzie w pełni gotowy dnia 22 lipca 1948 r. 2 lipca 1948 roku jako pierwsi na teren WZO zostali zaproszeni dziennikarze. Oficjalne otwarcie dla oficjeli nastąpiło 21 lipca 1948 roku o 10 rano, kiedy to na teren WZO przybył wraz z delegacją Bolesław Bierut. Wśród osobistości mu towarzyszących byli między innymi: marszałek Rola – Żymierski, Hilary Minc, Edward Osóbka – Morawski, Marian Spychalski, Piotr Jaroszewicz i inni. Wizyta ta trwała 4 godziny z przerwą na śniadanie. Uroczyste otwarcie WZO nastąpiło na głównym dziedzińcu przed Halą Ludową. Przemawiali wtedy w kolejności: W. Kościński, Józef Cyrankiewicz.
Po części oficjalnej goście przeszli na tereny „B” gzie przebywali pięć godzin zwiedzając poszczególne pawilony. Potem ruszyli zwiedzający.
Obsługą wszystkich gości zajęło się z urzędu Polskie Biuro Obsługi „ORBIS” z siedziba w budynku przy bramie, symetrycznie do dzisiejszych kas ZOO. Delegatury ORBISU organizujące wyjazdy na WZO funkcjonowały w Bielsku, Bydgoszczy, Bytomiu, Częstochowie, Dzierżoniowie, Elblągu, Gdańsku, Gdyni, Gliwicach, Jeleniej Górze, Kłodzku, Krakowie, Krynicy, Katowicach, Kudowie, Karpaczu, Lublinie, Olsztynie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Sopocie, Słupsku, Szczecinie, Szklarskiej Porębie, Toruniu, Tarnowie, Warszawie, Wrocławiu, Włocławku, Zakopanem, Wałbrzychu. Wystawa Ziem Odzyskanych trwała do 31 X 1948 roku i zakończyła się spotkaniem w Hali Ludowej, w której uczestniczyli organizatorzy i władze miejskie i wojewódzkie. Ostatni występ kończący imprezę należał do orkiestry Filharmonii Wrocławskiej, która wraz ze Zbigniewem Drzewieckim i Barbarą Kostrzewską dała uroczysty koncert.
Sama wystawa kosztowała 715 milionów złotych. Okazała się deficytowa dając zysk w kwocie 206 milionów, wobec planowanych 354. Wystawę odwiedziło 1.534.789 osób, czyli połowa z założonej teoretycznie ilości. Podczas WZO obsłużono 18 kongresów i zjazdów takich organizacji i stowarzyszeń jak:
- Krajowy Zjazd TPPR (2 – 3 X)
- Posiedzenie Rady Krajowej Polskiej Y.M.C.A (18 – 19 IX)
- Zjazd Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów i Epidemików
- Powszechny Zjazd Historyków Polskich (19 – 22 IX)
- Związek Zawodowy Pracowników Państwowych (31 VIII – 3IX)
- Zjazd Przemysłu Prywatnego (17 IX)
- Zjazd Księgarzy Polskich (1-3 VIII)
- Zjazd Naczelników Służby Mechan. I Warsztatów Głównych (19-21 VIII)
- Związek Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych (12-13 IX)
- Zawodowy Związek Pracowników Skarbowych R. P. (8 IX)
- Zjazd Dyrektorów Okręgów Poczt i Telegraf. (10-11 IX)
- Naczelna Rada Zrzeszeń Kupieckich (6-9 IX)
- Zjazd Przodowników Pracy Przemysłu Metalowego (1-2 VIII)
- Ogólnokrajowy Zjazd Uczestników Walki Zbrojnej (4-5 IX)
- Zjazd Zjednoczeniowy Organizacji Młodzieżowych (20-21 VII)
- Zjazd Zjednoczeniowy Organizacji Akademickich (18-19 VII)
- Zlot Młodzieży (22-23 VII)
- Zjazd Związku Inwalidów Wojennych (11-14 X)
- Ogólnokrajowa Konferencja Kier. Spółdz. Spoż (19-20 VIII)
- Pierwszy Kongres Korespondentów Prasy Ludowej (18-20 IX)
- Zjazd Przemysłowy (15-17 IX)
Dodatkowo podczas WZO Wrocław organizował imprezy towarzyszące w których udział brały:
- Zespół Artystyczny Domu Wojska Polskiego z Warszawy
- Opera Dolnośląska
- Filharmonia Wrocławska
- Teatr Dolnośląski
- Opera Śląska
- Zespół Pieśni i Tańca Tamary Chanun (ZSRR)
- Teatr Marionetkowy prof. Skupa (Czechosłowacja)
-Zespół Nauczycieli Czeskich (Czechosłowacja)
- Chór Dziecięcy Kühna (Czechosłowacja)
- Balet Szwedzki
Zorganizowano także środy literackie w ilości 12 oraz 21 różnych zawodów sportowych.
Z zagranicy najwięcej gości było w kolejności z Czechosłowacji, Francji, Bułgarii i innych.
Wrocław przygotował 65 zbiorowych kwater Miejskiego Biura Wystawy dla zwiedzających., 48 punktów zbiorowego żywienia i 4 kawiarnie. Wystawę zabezpieczali po za cywilnymi funkcjonariuszami MO i SB odświętnie ubrani milicjanci, których komisariat mieścił się w Pawilonie Przemysłu pod tarasem na terenie „A”. Opieka sanitarna nad zwiedzającymi zorganizowana była w postaci punktu PCK w Hali Ludowej, zaś na terenie „B” przeznaczony był do tego specjalny namiot. Po wystawie przez cały czas jej trwania przemieszczały się lotne patrole sanitarne. Na terenie „A” znajdowało się przedszkole – „przechowalnia” dzieci w pawilonie Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, gdzie za 50 pln można było zostawić pociechę na 5 godzin zwiedzania.
Znaczki i pocztówki można było nabyć w stoiskach pocztowych znajdujących się w specjalnym ambulansie przy Pawilonie Przemysłowym, w Hali Ludowej i ambulansie na terenie „A” zaparkowanym przy Kładce Konwiarza. Na terenie całej wystawy postawiono 12 skrzynek pocztowych, zaś każdego dnia przemieszczało się po niej 8 listonoszy. Na terenie „A”znajdowała się też ekspozytura PKO pozwalająca dokonywać przelewów oraz wpłacać i wypłacać gotówkę. Cały teren wystawy był zradiofonizowany. Budynek radia mieścił się przy bramie, w miejscu kas ZOO. Po za reklamami przeprowadzał on transmisje tak regionalne jak i ogólnopolskie oraz tradycyjne koncerty życzeń.
Przez cały okres WZO po jej terenie „B” kursowała kolejka wąskotorowa wożąca gości po wystawie. Wypożyczona ją z Cukrowni na Klecinie. Jeśli chodzi o inne pojazdy szynowe to wszystkie wozy tramwajowe wożące gości na teren WZO pomalowane były na kolor niebiesko-biały.
bonczek/hydroforgroup/2010

Strona o Wystawie Ziem Odzyskanych we Wrocławiu:
Autor: bonczek/hydroforgroup

  • /foto/31/31554m.jpg
    1948
  • /foto/350/350950m.jpg
    1948
  • /foto/350/350959m.jpg
    1948
  • /foto/375/375177m.jpg
    1948
  • /foto/407/407117m.jpg
    1948
  • /foto/409/409819m.jpg
    1948
  • /foto/424/424597m.jpg
    1948
  • /foto/3413/3413533m.jpg
    1948
  • /foto/3694/3694679m.jpg
    1948
  • /foto/3694/3694680m.jpg
    1948
  • /foto/3694/3694686m.jpg
    1948
  • /foto/4075/4075864m.jpg
    1948
  • /foto/4183/4183341m.jpg
    1948
  • /foto/4183/4183371m.jpg
    1948
  • /foto/4401/4401817m.jpg
    1948
  • /foto/4644/4644178m.jpg
    1948
  • /foto/4679/4679096m.jpg
    1948
  • /foto/5155/5155831m.jpg
    1948
  • /foto/5205/5205203m.jpg
    1948
  • /foto/5216/5216240m.jpg
    1948
  • /foto/5449/5449476m.jpg
    1948
  • /foto/5677/5677098m.jpg
    1948
  • /foto/5811/5811645m.jpg
    1948
  • /foto/6233/6233683m.jpg
    1948
  • /foto/6240/6240883m.jpg
    1948
  • /foto/6240/6240910m.jpg
    1948
  • /foto/6500/6500168m.jpg
    1948
  • /foto/6500/6500176m.jpg
    1948
  • /foto/6512/6512245m.jpg
    1948
  • /foto/6584/6584228m.jpg
    1948
  • /foto/6625/6625542m.jpg
    1948
  • /foto/7176/7176910m.jpg
    1948
  • /foto/7647/7647253m.jpg
    1948
  • /foto/7647/7647262m.jpg
    1948
  • /foto/7649/7649815m.jpg
    1948
  • /foto/7652/7652126m.jpg
    1948
  • /foto/7652/7652128m.jpg
    1948
  • /foto/7656/7656148m.jpg
    1948
  • /foto/7656/7656160m.jpg
    1948
  • /foto/7657/7657554m.jpg
    1948
  • /foto/7657/7657558m.jpg
    1948
  • /foto/7794/7794731m.jpg
    1948
  • /foto/8504/8504053m.jpg
    1948
  • /foto/8788/8788623m.jpg
    1948
  • /foto/9620/9620454m.jpg
    1948
  • /foto/9629/9629413m.jpg
    1948
  • /foto/9756/9756555m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070902m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070914m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070917m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070919m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070920m.jpg
    1948
  • /foto/10070/10070921m.jpg
    1948
  • /foto/10071/10071175m.jpg
    1948
  • /foto/10338/10338658m.jpg
    1948
  • /foto/9421/9421485m.jpg
    1948
  • /foto/7633/7633604m.jpg
    1948
  • /foto/6509/6509240m.jpg
    1948
  • /foto/33/33446m.jpg
    1948
  • /foto/356/356006m.jpg
    1948
  • /foto/7652/7652132m.jpg
    1948
  • /foto/7652/7652133m.jpg
    1948
  • /foto/8532/8532783m.jpg
    1948
  • /foto/9769/9769960m.jpg
    1948
  • /foto/9770/9770317m.jpg
    1948
  • /foto/33/33177m.jpg
    1948
  • /foto/10416/10416617m.jpg
    1948
  • /foto/10416/10416618m.jpg
    1948
  • /foto/10416/10416619m.jpg
    1948
  • /foto/10416/10416620m.jpg
    1948
  • /foto/10416/10416621m.jpg
    1948
  • /foto/331/331636m.jpg
    1948 - 1949
  • /foto/3744/3744571m.jpg
    2013
  • /foto/9371/9371000m.jpg
    2021

Zbiory - bonczek /hydroforgroup

Poprzednie: Pałac Osetno Strona Główna Następne: Rzeźba Żniwiarka