MENU
Pałac w Dzierżysławiu.

Dodał: Cristoforo° - Data: 2009-06-24 19:04:21 - Odsłon: 3352
Rok 1936


  • /foto/10897/10897666m.jpg
    1904
  • /foto/3604/3604920m.jpg
    1918
  • /foto/365/365514m.jpg
    1920 - 1935
  • /foto/214/214467m.jpg
    1926
  • /foto/6223/6223548m.jpg
    1930 - 1935
  • /foto/3524/3524013m.jpg
    1935 - 1940

Oberschlesien im Bild , Neumanns Stadtbuchdruckerei , Gleiwitz

Poprzednie: Opolskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego Linopłyt Strona Główna Następne: Most drogowy II (rz. Bóbr / Ciechanowice)


dariuszfaranciszek | 2009-08-20 22:37:29
Od X wieku Dzierżysław zamieszkiwali Słowianie, a nazwa pochodzi z języka morawskiego. Źródła dowodzą, że nazwa Dirschel nadana była około 900-1000 roku. Za czasów Cyryla i Metodego, apostołów słowiańskich Dzierżysław był jedną z 22 wsi podlegających pod zarząd kościelno-gminny. Można śmiało powiedzieć, że jako osiedle 300 lat temu Dzierżysław był dużą, liczącą się wsią. Bardzo burzliwe, a zarazem ciekawe są losy tej wioski. Od XIII do XVI wieku Dzierżysław należał do komendy Grobniki Johenniter. Według dokumentów księdza z Krzanowic od 1557 roku wieś należała do rodziny Rotenberg. Ksiądz Augustyn Weltzel, który odwiedzał tereny wzdłuż Opy wspominał o Adamie Odersky von Liderzow jako właścicielu Dzierżysławia, około 1610 roku jego żona Barbara von Herberstein sprzedała majątek dwom braciom Georgowi i Fryderykowi Sedlicky von Choltiz. Okolice Dzierżysławia oraz Kietrza bardzo ucierpiały pod koniec wojny 30-letniej. Dzierżysław spłonął doszczętnie w 1641 roku, a mieszkańców wypędzono. Wszystko zostało zniszczone, spalone, szkoła, kościół, probostwo. Dalej kronika podaje, że od 1712 roku nowym Panem Dzierżysławia był baron Poppen. Umarł w 1720 roku w wieku zaledwie 35 lat i przekazał wieś synowi Rudolfowi. Rudolf miał trzy córki, ale nas interesuje Leopoldina bowiem ona odziedziczyła Dzierżysław. To właśnie ona wybudowała ten piękny pałac, po którym nie zostały nawet ruiny. W każdym razie możemy tyle powiedzieć, że życie miała smutne, nieszczęśliwa miłość, małżeństwo też nieszczęśliwe, zmarła mając 45 lat 6 stycznia 1773 r. pochowana w grobowcu kościelnym. Majątek, w tym też Dzierżysław odziedziczyła jej siostra Maria Karolina i hrabia August Wilhelm Gessler. Po jego śmierci majątek dostał jego syn Karol Fryderyk, który powiększył go dokupując ziemię. Sprzedał jednak wszystko baronowej Teresie Dietrich von Adelsfels, a ona z kolei przekazała swojemu krewnemu hrabiemu Larisch. Było to w 1841 roku. Nie miał on prawowitego następcy i cały majątek dostał syn brata Rudno von Rudziński. Ten z kolei rozdał go między pięcioro swoich dzieci. Według dokumentów katolickich w 1728 roku w Dzierżysławiu było 623 mieszkańców, a już w 1858 roku hrabia Larisch w swojej kronice podaje że wieś liczyła 1384 dusz. W 1943 Dzierżysław miał najwięcej mieszkańców w swojej historii, bo aż 1612, tak podają statystyki gminne. Z statystyk tych wynika też, że Dzierżysław od połowy XIX wieku był bardzo bogatą wsią, liczyła wtedy 4300 morgów ziemi z tego 3940 to czarnoziem. Uprawiano ziemniaki, buraki, warzywa /było 26 ogrodników/, zboża, uprawiano też chmiel dla miejscowego browaru. Hodowano bydło wysokomleczne i konie zarodowe. Była tu też kopalnia gipsu dająca mieszkańcom pracę a polom nawóz. Najbogatszym gospodarzem był Robert Protzer, który posiadał oprócz ziemi w Dzierżysławiu, dobra w Polsce koło Łodzi, a jego ojciec był posiadaczem ziemi i cukrowni oraz plantacji owoców na Kaukazie. Był to dzierżysławski milioner. Sam Dzierżysław to duże domy, gospodarstwa, 9 sklepów spożywczych, 4 piekarnie, 4 stolarnie, 3 krawców, 2 fryzjerów, 3 szewców, jeden kowal i jeden sklep rowerowy, 5 restauracji. Była też agencja pocztowa, a w 1903 powstała Ochotnicza Straż. W 1908 roku był już wodociąg i prąd elektryczny. W czasie inflacji wiele rodzin zubożało, ale bezrobotnymi zajęła się gmina dając im pracę przy pracach kanalizacyjnych, remontach polnych dróg, a póżniej przy nakładaniu asfaltu na drogach. W roku 1931/32 posadzili 850 młodych czereśni w alei czereśniowej, w 1929 powstało boisko sportowe, w latach 1933/34 budowano szkoły. Przygotowano też miejsce na basen, ale z powodu wojny nie doszło do jego budowy. 04.07.1944 zaczęto bombardować gminę, ucierpiał też Dzierżysław. W niedzielę palmową 25.03.1945 samoloty rosyjskie dwa razy zrzucili na wieś bomby, o 8.00 rano i o 16.00, byli zabici i ranni, domy legły w gruzach, ucierpiał też kościół i szkoła. Od 20.05.1945 roku burmistrzem Dzierżysławia był Theodor von Rudziński, na zamku dzierżysławskim zorganizował obóz przejściowy dla miejscowej ludności czekającej na wyjazd do Niemiec. 24.VII 1946 roku wszyscy wyjeżdżający przewiezieni zostali do Głubczyc, w Dzierżysławiu zdecydowało się zostać 15 osób. Niektórzy żyją do dziś na swoich ojcowiznach, wśród nich jest Gerhard Kontny, dziś już siedemdziesięciolatek.