MENU
Dzierżoniów. Rozwój przestrzenny Dzierżoniowa. Skan: "Rocznik Dzierżoniowski 2005" str. 26. "Dzierżoniów - szkic o rozwoju przestrzennym miasta" autor Piotr Kmiecik. Linią przerywaną zaznaczone są granice dawnej osady Ernsdorf, włączonej do Dzierżoniowa w roku 1889.

Dodał: sawa° - Data: 2017-03-09 18:24:50 - Odsłon: 2981
Rok 2005


Ernsdorf (Hernesti villa) Wiejska osada wzmiankowana w źródłach już w połowie XIII wieku tak samo jak miasto parafialne Rychbach (Dzierżoniów). Wieś ta przed włączeniem jej w granice administracyjne Dzierżoniowa składała się z trzech zasadniczych części: miejskiej (Ernsdorf Städtisch); Klinkenhaus (Ernsdorf Klinkenhaus); królewskiej (Ernsdorf Königlich), oraz z dwóch majątków ziemskich. Od początku XIX stulecia następował wzrost znaczenia tej związanej z Dzierżoniowem wsi. Wybudowano tutaj dworzec kolejowy. Lokowano coraz większą ilość budynków mieszkalnych, kompleksów fabrycznych i obiektów użyteczności publicznej. W 1876 r. nastąpiło połączenie trzech gmin Ernsdorf: miejskiej,królewskiej i Klinkenhaus. W roku 1889 Ernsdorf z liczbą 6042 osób, został włączony w granice administracyjne Dzierżoniowa (6721 mieszkańców). W 1895 r miasto zajmowało piąte pod względem liczby ludności miejsce w Rejencji Wrocławskiej. (na podstawie: "Dzierżoniów - szkic o rozwoju przestrzennym miasta" Piotr Kmiecik, w: Rocznik Dzierżoniowski 2005)
Niewiele wiadomo jednak o zabudowie wsi Ernsdorf. Najznaczniejsza w tym rejonie budowlą był w tym czasie z pewnością dwór, zwany Klinkenhaus od nazwy przepływającego obok i wpadającego od południa do Piławy potoku (Klinkenbach). Istniał on już wcześniej, choć znany ze źródeł pierwszy właściciel to dopiero Henryk von Raneck, który w 1595 roku spierał się z miastem o prawo połowu ryb w rzece Piławie. Sprawa trafiła do sądu mężów w Świdnicy, a ten rozstrzygnął, że von Reneck może korzystać z łowienia ryb tylko przez dwa dni w tygodniu. Na drodze pokojowej zrealizowało miasto zamiar pozyskania obszaru w Ernsdorf. Jan von Gellhorn z zamku w Pieszycach sprzedał w 1597 roku miastu swoją część Ernsdorf za 4000 talarów. "U podnóża wzniesienia, trzysta, a może czterysta jardów od Dzierżoniowa leży wieś Ernsdorf, położona wśród drzew, przez którą przepływa mały strumień. Tam znajdowały się angielskie kwatery. Rezydencja cara mieści się w dużym budynku w Pieszycach "- tyle o wsi napisał Robert Semple, angielski kupiec, dziennikarz, a może nawet szpieg, więzień "śląskiego Gibraltaru". 31 VII 1813 roku został zwolniony i opuścił twierdzę, by znaleźć się w środku wielkiej polityki czyli w Dzierżoniowie. Pozostawił on relację ze swego pobytu na Śląsku w roku 1813.
Friedrich Alfred Zimmermann w "Przyczynkach do opisania Ślaska" wydanym w 1785 roku tak pisał o Ernsdorfie: "Leży w pobliżu miasta i składa się z dwóch działów: Pierwszy należy do dzierżoniowskiej komandorii zakonu maltańskiego i posiada 2 szkoły, 7 chłopów173 chałupników i 1010 mieszkańców. Drugi dział jest własnością skarbu miasta Dzierżoniowa i obejmuje 15 chłopów, 65 chałupników, 578 ludzi. Jest tu również dobro lenne, składające się z 1 chłopa i 2 chałupników, które należy do Gottfrieda Hoffmanna.

  • /foto/6537/6537331m.jpg
    2017
  • /foto/6537/6537333m.jpg
    2017

Rocznik Dzierżoniowski

Poprzednie: Dom nr 125 Strona Główna Następne: Budynek nr 109


Piotr Kmiecik | 2018-08-08 14:53:53
to dość stary planik. parę lat później się uaktualnił. Ernsdorf było jak się okazuje znacznie większe, północna i wschodnia granica szła mniej więcej wzdłuż dzisiejszych ulic Pocztowej i Piastowskiej. postaram się uzupełnić w chwili wolnej.
sawa | 2018-08-08 17:22:48 | edytowany: 2018-08-08 18:04:16
O! Witam Autora :)
Piotr Kmiecik | 2018-08-20 22:24:06
stare dzieje :-)
Festung | 2018-08-21 07:05:32
Od Ciebie Piotrze niejeden powinien się uczyć pisowni nazw własnych. Gratuluj wzorowej polszczyzny!
flowerpower | 2018-08-22 01:42:06
Nazwy zabytków, które istnieją tylko w jednym „egzemplarzu”, zapisujemy dużymi literami . Np. Brama Wyżynna w Gdańsku, Brama Floriańska w Krakowie, Brama Garncarska w Malborku, Brama Ząbkowicka w Dzierżoniowie itd.
Festung | 2018-08-22 08:21:03
Nie do końca: PS. W samym Krakowie jest szereg bram o różnych nazwach. Proszę sprawdzić.
flowerpower | 2018-08-22 14:44:19
Wyjaśnienie pod linkiem tylko potwierdza to, co napisałam. A Brama Floriańska jest w Krakowie tylko jedna, z tego co mi wiadomo. Mam też wątpliwości związane z "dworcem Sowiogórskim" i "dworcem głównym".