Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Poczta (dawna)
10
 
Starostwo (dawne)
19
 
Kamienica
1
1
Warsztat
3
1-3
Budynek nr 1-3
10
3
Sklep i stacja transformatorowa
4
5
Dom nr 5
6
6a-6d
Budynek handlowo-usługowy
2
7
Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa Samopomoc Chłopska
9
7a
Warsztat naprawczy
5
8
Kamienica nr 8
14
9
Kamienica nr 9
11
10
Szkoła Podstawowa nr 1
34
11
Kamienica nr 11
11
11a-13
Dom nr 11a -13
6
12
Budynek nr 12 (Orange)
8
12a
Budynek nr 12a
6
13a
Budynek nr 13a
3
14-20
Budynek nr 14-20
12
17
Dom nr 17
8
17a
Ogródek Jordanowski
4
19-21
Budynek nr 19-21
5
23
Dom nr 23
2
24
Zegarmistrz
2
25
Dom nr 25
7
27
Dom nr 27 (dawny)
18
27-29
Budynek nr 27-29
18
29
Sklep U Bożenki (dawny)
5
31
Dom nr 31
8
33
Budynek nr 33
4
 
 
 
 
  ID: 593762
Nazwa

ul. Świętej Jadwigi

Dawniej

Wilhelmstr.

 
 
Ulice mego miasteczka – 9
Swej Patronki godna – ulica świętej Jadwigi Śląskiej

Dzisiejszy odcinek refleksji o trzebnickich drogach poświęcam ulicy, która chociaż nie ma bogatego rodowodu historycznego, należy do najbardziej reprezentacyjnych traktów w mieście. Obecna ulica św. Jadwigi, która prowadzi dziś od ronda w kształcie śliwki, czy też jajka (skrzyżowanie z ul. Obrońców Pokoju i Placem Pionierów Ziemi Trzebnickiej) do klasztoru (ul. księdza Wawrzyńca Bochenka), została poprowadzona poza ...
Ulice mego miasteczka – 9
Swej Patronki godna – ulica świętej Jadwigi Śląskiej

Dzisiejszy odcinek refleksji o trzebnickich drogach poświęcam ulicy, która chociaż nie ma bogatego rodowodu historycznego, należy do najbardziej reprezentacyjnych traktów w mieście. Obecna ulica św. Jadwigi, która prowadzi dziś od ronda w kształcie śliwki, czy też jajka (skrzyżowanie z ul. Obrońców Pokoju i Placem Pionierów Ziemi Trzebnickiej) do klasztoru (ul. księdza Wawrzyńca Bochenka), została poprowadzona poza bramami i wałami wyznaczającymi granice starego miasta. Jej początki sięgają chyba dopiero II połowy XVIII wieku, a więc czasów pruskich. Najpierw nosiła imię Wilhelma, pewnie tego, który po zwycięstwie nad Francją koronował się w 1871 r. na cesarza Niemiec. Na przełomie XIX i XX wieku ulica została wzbogacona budynkami zarówno mieszkalnymi, jak i użyteczności publicznej. Nie zachowały się do dziś obiekty starostwa (Landratsamt) - fotografia znajduje się w monografii Trzebnicy (s. 152) i poczty. Pamiątką tamtych czasów, obok domów nr 9 i 11, jest okazały i ładny budynek szkoły powszechnej (obecne gimnazjum), który powstał dopiero ok. 1930 r.
Gdy Trzebnica w 1945 r. stałą się miastem polskim, ze względów oczywistych zmieniono nazwę ulicy. Wybór padł niestety na postać, łagodnie mówiąc kontrowersyjną. Michał Żymierski, noszący wojenny pseudonim Rola, był przedstawiany jako jeden z twórców Polski Ludowej. W latach I wojny światowej współpracował z Józefem Piłsudskim, był jednym z komendantów Polskiej Organizacji Wojskowej. W latach II wojny związał się z komunistami, do 1949 r. był ministrem obrony narodowej (sprzeciwiał się wtedy sowietyzacji polskiej armii), nadano mu nawet stopień marszałka. W więzieniu siedział dwukrotnie, raz za sanacji, gdy nie poparł przewrotu majowego w 1926 r., a potem w okresie stalinowskim (skazano go nawet na karę śmierci) za rzekomą współpracę z obcym wywiadem. Po upadku PRL został (już pośmiertnie) oskarżony o to, że zatwierdził ok. 100 wyroków śmierci na przedwojennych oficerów Wojska Polskiego. Zaszła wiec znowu konieczność zmiany nazwy ulicy. Tym razem wybrano postać bez skazy, Patronkę Śląska - świętą Jadwigę (wspominałem w poprzednim odcinku, że Jej imię nosiła wcześniej inna, znacznie skromniejsza ulica – obecnie księcia Henryka Pobożnego).
Kim była święta Jadwiga i jakie są Jej zasługi dla naszego miasta wiedzą w Trzebnicy wszyscy. Ale zgodnie z konwencją przyjętą z w tym cyklu przypomnę krotko, że żyła na przełomie XII i XIII wieku. Była żoną księcia Henryka Brodatego i matką m.in. Henryka Pobożnego i Gertrudy, opatki klasztoru cysterek, który wraz z potężną świątynią wraz z mężem ufundowała. Pochodziła z niemieckiego Andechs w Bawarii, ale nauczyła się polskiego języka i posługiwała się nim w kontaktach z otoczeniem. Była bogatą księżniczką, ale prowadziła życie proste, wypełnione pokorą wobec Boga i głęboką miłością do ludu. W jej biografii zapisano m. in. takie słowa: Do dotkniętych jakimkolwiek cielesnym udręczeniem podchodziła z przedziwną delikatnością współczucia, a dusza jej topniała na widok nędzarzy i chorych, którym przekazywała miłość i podawała pomocną rękę. Jeżeli spostrzegała jakikolwiek brak lub niedostatek, natychmiast uzupełniała je z serdeczną słodyczą. Dlatego też krążyła wśród śpiących dworek i służebnic i dokładnie oglądała ich obuwie, a jeżeli stwierdziła, że któreś jest dziurawe, kazała je szybko naprawić, nie przyznając się do swego w tym udziału.
Obrazy i rzeźby przedstawiające życie i czyny świętej Jadwigi wypełniają wnętrze trzebnickiej bazyliki. Ich autorami byli wybitni artyści śląskiego baroku, m.in. Michał Willmann i Franciszek Mangoldt. Posąg świętej Jadwigi znajduje się także w Rotundzie Pięciu Stołów – magicznym miejscu, według tradycji związanym z pełnieniem przez Nią uczynków miłosierdzia.
Po 24 latach od śmierci Jadwigi, w 1267 r. papież Klemens IV wydał bullę kanonizacyjną; odtąd Jej grób w trzebnickiej świątyni stal się celem pątników z wielu krajów, co trwa już niemal osiem wieków. Współcześnie św. Jadwiga stała się patronką pojednania polsko – niemieckiego i wyboru Jana Pawła II Wielkiego Papieża – Polaka.
Czy dzisiejsza ulica świętej Jadwigi jest godna by nosić imię swej wielkiej Patronki? Moja odpowiedź brzmi twierdząco, bo jest to jedna z najładniejszych ulic Trzebnicy. Oczywiście można na niej znaleźć parę drobiazgów, które denerwują (np. dziura w chodniku przy solarium, zaniedbany kwietnik - naprzeciw, nieremontowane od dawna domy, szczególnie nr 11 i 17, czy opuszczony słup graniczny nr I, w okolicach drukarni), ale ogólny obraz tego traktu jest pozytywny. Jest to bowiem ulica jasna, szeroka, z dużą ilością zieleni. Chodniki są wygodne, a solidnie wykonane progi zwalniające w okolicach szkoły gwarantują bezpieczeństwo. Niewątpliwą ozdobą ulicy są piękne drzewa kasztanowe, które jakoś radzą sobie ze szrotówkiem kasztanowcowiaczekiem i radują oczy i serca, szczególnie w porze wiosennego kwitnienia, a potem jesienią gdy opadają owoce lśniące różnymi odcieniami brązu.
Najważniejszym obiektem ulicy jest bez wątpienia szkoła, pierwsza polska placówka oświatowa uruchomiona w Trzebnicy we wrześniu 1945 r. Kierowała nią wówczas Maria Koszałkowska. Warto może przypomnieć, że w pierwszych dniach nauki Rada Pedagogiczna tej placówki podjęła decyzję o przyjęciu jako patrona księcia Henryka Brodatego. Z różnych, chyba politycznych względów, zamiar ten został wprowadzony w życie dopiero po ponad 40 latach, w r. 1989. Przy Gimnazjum nr 1 parę lat temu został odsłonięty kamień upamiętniający Pionierów Trzebnickiej Oświaty.
Instytucją działającą od pierwszych powojennych lat jest także Gminna Spółdzielnia (obecnie Spółdzielnia Rolniczo – Handlowa) mieszcząca się w niedawno pięknie odnowionym budynku i zarządzająca, jak na ten dzień, największymi placówkami handlowymi w Trzebnicy.
Co najmniej jedno zdanie rozwinięte chciałbym poświecić mieszczącej się na tej ulicy redakcji naszej gazety lokalnej, która od kilkunastu lat (niemal 700 numerów) nie przestaje być NOWą, nie tylko z nazwy, informując o wszystkim, co ważne, interweniując w sprawach trudnych i towarzyszącą mieszkańcom naszego regionu w dobrych i złych sprawach.
Na ulicy św. Jadwigi można załatwić spraw wiele. Jest tu m. in. apteka (także pod patronatem Świętej), jest Powiatowy Zarząd Dróg i biura Telekomunikacji Polskiej, jest punkt Totolotka, są sklepy, w których można kupić warzywa (u pani Ewy i u pani Teresy), obuwie, artykuły spożywcze (oddzielnie ryby), gospodarstwa domowego i zoologiczne. Jest kiosk z gazetami, punkt zegarmistrzowski i warsztat naprawy rowerów. Można zjeść pizzę i …napić się piwa.
Wśród wielu ulic trzebnickich trzy są najważniejsze, na których szczególnie koncentruje się życie miasteczka: księdza Wawrzyńca Bochenka, Ignacego Daszyńskiego i ta właśnie, o której dziś próbowałem napisać - ulica św. Jadwigi.

Wojtek Kowalski

Tekst pochodzi z cyklu "Uliczki mego miasteczka" publikowanego na łamach Tygodnika Lokalnego NOWA Gazeta Trzebnicka.
www. nowagazeta.pl





Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1900-1910
    komentarze: 0
    Ulica św. Jadwigi, widok w kierunku ul. Bochenka. Widoczne kamienice ...
  • Data: 1900-1910
    komentarze: 0
    Obecna ul.św. Jadwigi, widok w kierunku kościoła św. Piotra i ...
  • Data: 1900-1910
    komentarze: 3
    Budynek przy skrzyżowaniu obecnych ulic św. Jadwigi i 9 Maja. ...
  • Data: 1900-1920
    komentarze: 7
    Ulica Świętej Jadwigi (Wilhelmstrasse) w kierunku dzisiejszej ...
  • Data: 1900-1920
    komentarze: 0
    Budynek poczty przy obecnej ul. św. Jadwigi, widok w kierunku ...
  • Data: 1909
    komentarze: 1
    Budynek dawnej poczty która znajdowała się przy obecnej ul. św. ...
  • Data: 1920-1926
    komentarze: 0
    Dawna Wilhelmstrasse z budynkiem dawnej poczty i starostwem.
  • Data: 1920-1930
    komentarze: 0
    Dawny staw Rybny przy obecnej ul. Stawowej w miejscu gdzie teraz ...
  • Data: 1920-1935
    komentarze: 1
    W centrum zdjęcia widoczny dawny cmentarz przy obecnych ul. Obrońców ...
  • Data: 1926
    komentarze: 0
    Reklama zakładu dekarskiego.
  • Data: 1926
    komentarze: 0
    Reklama zakładu tapicerskiego.
  • Data: 1929
    komentarze: 2
    Dwie nieistniejące kamienice przy ul. Świętej Jadwigi oraz kamienica ...
  • Data: 1930-1940
    komentarze: 0
    Zdjęcie lotnicze , widoczna zabudowa dzisiejszej ul. św. Jadwigi ...
  • Data: 1930-1945
    komentarze: 0
    Zdjęcie lotnicze widok obecnej ul. św. Jadwigi, widoczne budynki ...
  • Data: 1945-1950
    komentarze: 0
    Mieszkańcy Trzebnicy przy rozbiórce budynków przy ul. św. Jadwigi.
  • Data: 1945-1950
    komentarze: 3
    Odbudowa Trzebnicy po zniszczeniach dokonanych przez wyzwoleńczą ...
  • Data: 1946-05-01
    komentarze: 2
    Pochód 1 majowy w 1946 r. Niestety lokalizacja nieznana.
  • Data: 1949
    komentarze: 0
    Zdjęcie zrobione od strony dawnego cmentarza (obecnie parku). ...
  • Data: 1950-1955
    komentarze: 0
    Zdjęcie zrobione na obecnej ul. św. Jadwigi (dawniej ul. Żymierskiego) ...
  • Data: 1956-10-20
    komentarze: 0
    Procesja w ramach obchodów Dni Jadwiżańskich w 1956 roku. Na drugim ...
  • Data: 1968-06
    komentarze: 3
    Procesja Bożego Ciała w 1968 roku. Zdjęcie zrobione na obecnej ...
  • Data: 1970
    komentarze: 0
    Zdjęcie zrobione przy dawnym Ogródku Jordanowskim. Teraz w tym ...
  • Data: 1975-1980
    komentarze: 0
    Budynki przy ul. św. Jadwigi nr 7, 9, 11 widziane z wieży bazyliki. ...
  • Data: 1976
    komentarze: 0
    Zdjęcie zrobione na obecnej ul. św. Jadwigi. Z prawej strony widoczne ...
  • Data: 1978-05
    komentarze: 0
    Procesja Bożego Ciała w 1978 r. Procesja idzie ul. Roli Żymierskiego ...
  • Data: 1978-05
    komentarze: 0
    Procesja Bożego Ciała w 1978 r. Zdjęcie zrobione na ul. Roli Żymierskiego ...
  • Data: 1989-03
    komentarze: 0
    Widok z wieży kościoła św. Piotra i Pawła , po prawej stronie ...
  • Data: 1989-03
    komentarze: 0
    Widok na skrzyżowanie ul św. Jadwigi z ul. Obrońców Pokoju. Na ...
  • Data: 1990
    komentarze: 2
    Budowa bloków osiedla przy ulicy 9 Maja i św. Jadwigi nr 14-20. ...
  • Data: 1993
    komentarze: 0
    Zdjęcie zrobione na podwórku domu przy ul. św. Jadwigi nr 13, ...
  • Data: 1995-12-31
    komentarze: 0
    Start do 11 Ulicznego Biegu Sylwestrowego na 10 km. w Trzebnicy. ...
  • Data: 2006-05-22
    komentarze: 0
    Budynki przy ul. św. Jadwigi nr 7, 9, 11 widziane z wieży bazyliki.
  • Data: 2008-02-21
    komentarze: 0
    Budowa ronda , widok w kierunku św. Jadwigi.
  • Data: 2008-03-12
    komentarze: 0
    Dom przy ul. św. Jadwigi nr 27. Na pierwszym planie widoczna budowa ...
  • Data: 2010-02-21
    komentarze: 0
    Widok z komina dawnego POM-u. Na zdjęciu widoczna zabudowa ul. ...
  • Data: 2010-04-16
    komentarze: 0
    Bloki osiedla przy ulicy 9 Maja i św. Jadwigi nr 14-20 - porównanie ...
  • Data: 2011-09-02
    komentarze: 0
    Fragment ul. św. Jadwigi z widocznymi budynkami nr 10, 12, 12a, ...
  • Data: 2011-09-02
    komentarze: 0
    Zabudowa ul. św. Jadwigi. Widok w kierunku bazyliki.
  • Data: 2014-08-22
    komentarze: 0
    Zabudowa ul. św. Jadwigi, widok w kierunku ul. ks. Wawrzyńca Bochenka.

ul. Świętej Jadwigi na innych fotografiach
  • 1920 - 1927
  • 2005
  • 2005
  • 2005
  • 1930