MENU
Widok na ówczesne Zagwiździe z widoczną hutą żelaza i stawem.

Dodał: MaFi87° - Data: 2015-01-23 11:23:52 - Odsłon: 1692
Lata 1850-1900

Data: 2008:07:31 21:53:54  


Zespół byłej huty żelaza.
Huta powstała w XVIII i w pierwszej połowie XIX w. W skład jej wchodziły: młotownia (1806r.), odlewnia (1839r.) oraz magazyn przy odlewni. przepusty wodne i kanały robocze. Znaczenie huty maleje z chwilą rozbudowy przemysłu w zagłębiu górnośląskim.

Historia huty szkła w Zagwiździu - obfite w drewno lasy, bogate złoża rudy i bliskość wody spowodowały, że właśnie tu w połowie XVIII wieku zaczęto wytapiać żelazo. Dobre czasy skończyły się wraz II wojną światową.

Tutejsza huta nigdy nie była zamknięta w jednym zakładzie. Fryszerki, w których przetapiano rudę, a także zabudowania służące do wypalania drewna i innych prac pomocniczych porozrzucano po całej okolicy. Wkoło nich osiedlali się przybywający tu do pracy ludzie zatrudniani również przy wycince drewna. Demograficznemu boomowi końca XVIII wieku powstanie zawdzięczają m.in. Grabice i Radomierowice.
Na początku było jednak Zagwiździe, a w zasadzie Creutzburgerhütte czyli Huta Kluczborska oraz powstała obok w latach 1753-55 kolonia Friedrichsthal.

Ostatnia z nazw wzięła się od imienia króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego, w którego czasach rozkwitło nie tylko Zagwiździe, ale i Malapane czyli dzisiejszy Ozimek.
- Pierwszy wstrząs huta przeżyła w roku 1761, kiedy w czasie wojny siedmioletniej, wojska rosyjskie zniszczyły zarówno wielki piec, jak i fryszerkę - mówi Rudolf Mohlek, znawca historii Zagwiździa i większości sąsiednich miejscowości. - Na szczęście wszystko bardzo szybko odbudowano.
Przy okazji kolejnego remontu huty, w 1802 roku, fryszerkę przeniesiono nad nowy kanał prowadzący w kierunku Murowa. To właśnie tu zachowały się istniejące do dziś pozostałości po młotowni, magazynie oraz kuźni.

Niedługo potem doszło do kolejnej rozbudowy w trakcie której powstał kolejny wielki piec wraz z halą odlewniczą i wieżą gichtową.
- W tym samym czasie Creutzburgerhütte była już przedsiębiorstwem wielozakładowym i zrzeszała wiele państwowych zakładów hutniczych z najbliższej okolicy - wyjaśnia Mohlek, wśród satelickich zakładów wymieniając m.in. Fryszerkę Budkowicką, Fryszerka Murowską, Karlshütte oraz Fryszerkę dawnego Zakładu Bogacickiego w dzisiejszych Piecach.
O sile i znaczeniu zagwiździańskiego zakładu najlepiej świadczą liczby: w 1848 roku z pracy dla niego utrzymywało się 1112 osób.

Wkrótce potem huta zaczęła tracić na znaczeniu. Wszystko przez rosnącą konkurencję nowoczesnego przemysłu hutniczego z okolic Katowic.
- Z tego właśnie powodu kolejne zakłady Huty Kluczborskiej stopniowo likwidowano lub przekazywano w prywatne ręce - mówi Rudolf Mohlek.
Ostatecznie w 1869 roku władze państwowe postanowiły hutę przekazać spółce przedsiębiorców (Kasper Kampa, Franciszek Hadamik I, Franciszek Hadamik II i Jan Pyka). W rękach rodziny tego ostatniego zakład pozostał aż do 1945 roku. Po wojnie z budynków odlewni, młotowni oraz magazynu dawnej Huty Karola (Karlshutte) pozostało niewiele. Budynki niszczały do połowy lat 80., kiedy to miejscowi odremontowali obiekty urządzając w jednym z nich Regionalną Salę Muzealną.

Stojąca obok odlewnia miała więcej szczęścia. Choć to tylko do czasu.
- Kiedy zimą w połowie lat 90-tych w zakładzie zapomniano spuścić z instalacji wodę, lód rozerwał urządzenia. Potem do produkcji już nie wrócono - wspomina Andrzej Puławski, pochodzący z Zagwiździa wójt Murowa.
Hala cały czas niszczeje.
- Chcielibyśmy zabezpieczyć obiekt, aby nie rozpadł się całkowicie, ale właściciel pozostaje niewzruszony - narzeka Puławski.
Gminy ma plany związane z tym magazynem. Tam gdzie obecnie stoją wielkie hutnicze urządzenia wkrótce być może urządzona zostanie sala konferencyjna i oraz miejsce spotkań wraz z zapleczem.
Projekt przebudowy obiektów czeka na unijne dofinansowanie.

  • /foto/9084/9084576m.jpg
    1840
  • /foto/99/99383m.jpg
    1900 - 1945
  • /foto/5307/5307430m.jpg
    1910 - 1925
  • /foto/3492/3492911m.jpg
    1921
  • /foto/7335/7335432m.jpg
    1933 - 1939
  • /foto/342/342873m.jpg
    1938
  • /foto/9191/9191678m.jpg
    2020

Aukcje internetowe

Poprzednie: Pałac Krzywiczyny Strona Główna Następne: Ogrody książęce