Polkowice - Ratusz
Autor:
McAron°,
Data dodania: 2010-12-31 13:52:01,
Aktualizacja: 2010-12-31 13:52:01,
Odsłon: 2228
|
|
Antoni Bok
|
Polkowice lokowane zostały obok wcześniejszej osady targowej w r. 1265 (akt lokacyjny zaginął w czasie Wojny Trzydziestoletniej) przez księcia Konrada I Głogowskiego. Z początkiem XIV wieku wzbogaceni rzemieślnicy zaczęli się domagać utworzenia rady miejskiej i powołania burmistrza. Nastąpiło to w 1406 r.. W tym czasie wzniesiono w środku rynku skromny drewniany ratusz, w którym prócz burmistrza i rady znalazła również siedzibę siedmioosobowa ława przysięgłych, kierowana przez miejskiego wójta. Pierwszy ratusz spłonął zapewne w wielkim pożarze w 1457 r.. Zapiska z 1487 r. mówi o częściowo murowanym ratuszu z wieżą. Obok znajdowały się zwykłe w tym miejscu urządzenia handlowe: ławy rzemieślnicze i kramy oraz waga miejska.
Wojna Trzydziestoletnia przyniosła Polkowicom prawie całkowitą ruinę i wyludnienie. W ciągu powojennych dziesięcioleci władze miejskie czyniły starania o pomoc dla odbudowy miasteczka. Zrujnowany ratusz odbudowano dopiero w latach 1687-1696. Widok rynku z około połowy XVIII w. znany jest z rysunku F. B. Wernhera. Na środku stał ratusz z wieżą i nowo zbudowany zbór protestancki. Z opisu budowy tego ostatniego dowiedzieć się można, że znajdowały się tam uprzednio: studnia z łańcuchem, remiza strażacka, kryjąca cysternę na wodę, odwach i stojący przy nim żelazny pręgierz. Po 1770 r. w Polkowicach zaczęły się na koszt państwa duże roboty budowlane. Drewniane domy stojące zbyt blisko ratusza, zostały zburzone, a na ich miejscu powstawały murowane, bardziej odsunięte od siedziby magistratu. Powiększony w ten sposób rynek i ulice pokryto nowym brukiem i obsadzono drzewkami morwowymi. W 1775 r. ukończono budowę nowego ratusza i apteki. Pozostawiono dawną wieżę, która została wtedy odnowiona i pomalowana zieloną farbą. Na parterze starego ratusza, gdzie mieściła się waga i zarząd kramów, urządzony został szynk, nazywany odtąd zwyczajowo piwnicą ratuszową. W 1803 r. ponownie poddano renowacji wieżę. Dekarz Klimt z Sicin otynkował mury, przełożył dach i wymienił tarczę zegara.
Podczas trwającej ponad 7 lat okupacji francuskiej (1806- 1814) Polkowice znów mocno podupadły, toteż w następnych dziesięcioleciach zabudowa ratuszowa musiała sprawiać dość fatalne wrażenie. Przebudowa podjęta została dopiero na początku lat 50-tych. Wyburzono część osiemnastowiecznego ratusza, pozostawiając główny korpus z wbudowaną weń wieżą o średniowiecznym rodowodzie oraz zespolony z nim budynek, w którym mieściły się piwnica ratuszowa i urząd akcyzy. Od wschodu dostawiono nowy budynek wzniesiony przez miejscowych rzemieślników. Była to trzykondygnacyjna budowla o sześcioosiowej fasadzie, stylowo nawiązująca do renesansu florenckiego. Do nowego ratusza wprowadził się oprócz magistratu sąd miejski, a od 1874 r., również nowo utworzony, jako jeden z wydziałów magistratu. Królewski Urząd Stanu Cywilnego. Natomiast urząd pocztowy mieścił się (w latach 1859-99) zapewne w starym budynku. Tam też funkcjonowała apteka, u wejścia do której stała „pompa aptekarska”.
Polkowicki ratusz przetrwał bez uszczerbku pierwszą i drugą wojnę światową. Już w czerwcu 1945 r. wprowadziły się do niego władze miejskie. W latach 1946-1967 kiedy Polkowice nie posiadały praw miejskich, ratusz był siedzibą kolejno Gminnej, a od 1954 r. Gromadzkiej Rady Narodowej. Od 1967 r. oba urzędy: miejski i gromadzki, mieściły się pod jednym dachem. W 1988 r. zostały połączone tworząc Urząd Miejsko-Gminny w Polkowicach. W początkach lat 90-tych podjęto na rynku szeroko zakrojone prace budowlane i rekonstrukcyjne (po wyburzeniu pierzei). Objęły one również renowację kompleksu ratuszowego. (Antoni Bok)
Literatura: Chronik der Stadt Polkwitz, 1819; Das War Glogau. Stadt und Land an der Oder 1913-1945, Hannover 1991; J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913; W. Machnicki, Historia Polkowic, Polkowice 1998.
http://www.glogow.pl/tzg/bibioteka_mulimedialna/ezg/49.pdf
|