Głogów – miejskie tereny zielone (do 1945 r.)
Autor:
McAron°,
Data dodania: 2009-12-31 14:20:14,
Aktualizacja: 2009-12-31 14:20:14,
Odsłon: 2245
|
|
Antoni Bok
|
Po przekształceniu w XVII w. Głogowa w twierdzę, tereny miejskie które znalazły się na jej przedpolu wyłączone były z zabudowy. Z czasem zakładano natomiast, za zgodą komendantury ogrody oraz wysadzane krzewami i drzewami aleje. Dało to początek głównemu ciągowi terenów zielonych, czytelnemu również dziś w krajobrazie miasta. Otoczyły one półkolistym wieńcem zamknięte w pierścieniu fortyfikacji miasto, tworząc „zielone płuca" dla jego mieszkańców. W pobliżu twierdzy powstało również kilka ogrodów wypoczynkowych.
Wszystkie te ulubione przez mieszczan miejsca rekreacji i spacerów uległy likwidacji w r. 1806, w obliczu oblężenia Głogowa przez wojska napoleońskie. Po zakończeniu okupacji francuskiej
przystąpiono do rekonstrukcji zieleni wokół obwałowań fortecznych oraz wspomnianych ogrodów wypoczynkowych.
Wytyczono wówczas główną promenadę (Promenadenstrasse, dziś ul. Daszyńskiego). W r. 1837 mieszczanie otrzymali po długich staraniach w ministerstwie wojny za wstawiennictwem komendanta zgodę na wykorzystanie jako miejsca spacerów odcinka wałów między bramami Wrocławską i Pruską. Ówczesny komendant, gen. von Lützow powołał w r. 1839 do życia stowarzyszenie mające za cel upiększenie miasta. Upadło ono w 1847 r. z powodu braku środków finansowych, niemniej jego działalność i datki członków przyczyniły się znacznie do postępu w urządzeniu i pielęgnacji zieleni.
Odtąd te zagadnienia przejął całkowicie pod swój zarząd magistrat, który wyasygnował na początek sumę 200 talarów.
Na powstającym Przedmieściu Wiązów (okolice ul. Elektrycznej) utworzono wówczas pierwszy miejski zakład ogrodniczy i szkółkę drzewek. W efekcie, w połowie XIX w. Głogów dysponował
w pełnym tego znaczenia parkiem miejskim. Tak zwana Promenada obejmowała w przybliżeniu teren dzisiejszego Parku Leśnego (między Pl. Konstytucji 3 Maja a ul. Piastowską).
Z chwilą ogłoszenia mobilizacji w 1866 r., komendantura twierdzy nakazała wykarczowanie całego drzewostanu. Mieszczanom udało się jedynie wybłagać pozostawienie lip przy Promenadenstrasse; oszczędzono również warunkowo założony w latach czterdziestych przez radcę Baucha, częściowo
udostępniony publiczności park położony wzdłuż strumienia Sępolno.
Po wojnie, która zresztą nie objęła Śląska, przystąpiono do kolejnej odbudowy założeń parkowych. Pozyskano też nowe kawałki terenu we wschodniej części miasta. Miejski zakład ogrodniczy okazał się niewystarczający do potrzeb, toteż przeniesiono go w r. 1888 w pobliże Promenadenstrasse. Na 7.000 m2 znalazły się między innymi trzy szklarnie. Głogowskie promenady zajmowały w końcu wieku 13 ha. Problemem było zaopatrzenie w wodę dostarczaną beczkowozami (od 1911 r. wodociąg). Likwidacja twierdzy i obwałowań po r. 1902 umożliwiła zarówno pozyskanie nowych terenów zielonych jak i przekształcenia w obrębie już istniejących, wymuszone zresztą planami rozwoju przestrzennego miasta. Promenada oddzielona została wówczas od Starego Miasta wstęgą dzisiejszych ulic Wały Chrobrego i Wały Krzywoustego, wzdłuż których nasadzono drzewa orzechowe i kasztanowce, oraz przecięta przedłużeniem Wingenstrasse (ul. Kołłątaja), rozwidlonym w
dwóch kierunkach. W zachowanym odcinku fosy urządzono rosarium. W miejsce zachodniego odcinka wałów powstały dwa nowe place, mające charakter reprezentacyjnych skwerów: Kriegerdenkmal-Platz (dziś plac przed Hotelem Kasztelańskim) i Konig-Friedrich-Platz (Plac Jana z Głogowa). Będący przedłużeniem tego ostatniego malowniczy skwer z półkolistą sadzawką obramowaną tarasami pochodzi, z lat dwudziestych XX w.. Szereg ulic wysadzono drzewkami; dominowały lipy, kasztanowce, wiązy i platany.
W r. 1911 powiększono założenia parkowe przy strumieniu - Bauchsche Anlagen - sięgające odtąd południowych granic miasta. Znaczący wzrost inwestycji w zieleni miejskiej był powodem przeniesienia w 1915 r. zakładu ogrodniczego w okolice dzisiejszego ronda. Na powierzchni l ha wybudowano między innymi 6 szklarni i budynek dla kierownika zakładu. W latach 1923-1924 na miejscu placu ćwiczeń (Pionierübungsplatz) powstało nowe założenie o charakterze parkowo – sportowym (którego kontynuacją jest obecnie Park Słowiański). Urządzono tam plac zabaw, kort tenisowy, boisko lodowe i tor saneczkowy.
W latach trzydziestych XX w. zagospodarowano dla potrzeb rekreacji i zaplecza sportów wodnych błonia nad Odrą we wschodniej części miasta. Na terenie dawnego ogrodu wypoczynkowego Friedenstal (przyległy od wschodu do ul. Piastowskiej) powstał ogród zoologiczny.
W latach międzywojennych Głogów, posiadając 55 hektarów terenów parkowych i ok. 25 ha komunalnych ogrodów działkowych zyskał sobie na Śląsku zasłużoną opinię miasta - ogrodu. (Antoni Bok)
Literatura: Monographien Deutscher Stadte. Glogau (praca zbiorowa), Berlin
1926; Das war Glogau. Stadt und Land an der Oder 1913-1945, Hannover 1991.
Za: http://www.glogow.pl/tzg/bibioteka_mulimedialna/ezg/42.pdf
|