Pomysł umieszczenia 12 rzeźb na pd elewacji powstał w ostatnim etapie rozbudowy na przełomie XV i XVI w. Wtedy to wykuto dla nich bogato zdobione cokoły i baldachimowe zwieńczenia. Nie wiemy co miały przedstawiać owe rzeźby, ponieważ z nieznanych przyczyn nie zostały one zrealizowane. W 1510 r. całą elewację, łącznie z przygotowanymi pod posągi niszami, przykryła polichromia. Idea wypełnienia nisz wróciła w końcu XIX w. w trakcie prowadzonych przez Carla Lüdecke (radcę budowlanego) w latach 1884-1891 prac konserwatorskich.
Pierwszym pomysłem radcy było ustawienie w pustych niszach posągów władców śląskich: książąt piastowskich, królów czeskich, cesarzy habsburskich, królów Prus oraz cesarzy zjednoczonych Niemiec. Projekt ten odrzucił Magistrat. Kolejna koncepcja zakładała, że na cokołach pomiędzy oknami piętra Ratusza stanąć miało 10 figur przedstawiających (patrząc od strony lewej ku prawej) mieszczanina, mieszczkę, młodzieńca, starca, żołnierza miejskiego, posłańca wójtowskiego, ławnika miejskiego, św. Michała, rajcę miejskiego, pisarza miejskiego oraz na parterze przed wejściem do piwnicy 2 figury przedstawiające birbanta i kłótnicę. Pod rzeźbami miały zostać umieszczone inskrypcje. Z powodów finansowych realizacja projektu przesunęła się o 3 lata. Ostatecznie na 12 cokołach stanęły figury:

1. Mieszczanin


2. Mieszczka


3. Mnich


4. Kupiec


5. Budowniczy


6. Posłaniec


7. Ławnik


8. Rajca


9. Pisarz


10. Żołnierz


11. Birbant


12. Kłótnica

Zrezygnowano z wykonania sentencji pod posągami, gdyż były by one niewidoczne dla oglądających elewację z poziomu ulicy.
Ciekawostką jest to, że poszczególnym postaciom nadano indywidualne rysy twarzy urzędujących w latach 90. XIX w. członków wrocławskiej Rady Miejskiej oraz Komisji Budowlanej np. w rzeźbie Mnich rozpoznać można Richarda Plüddemanna, a w Budowniczym Carla Lüdecke, który kierował renowacją Ratusza.

Na podstawie: Maciej Łagiewski, Galeria stanów miejskich czy poczet zasłużonych. Dziewiętnastowieczne posągi na wrocławskim ratuszu, Mieszczaństwo wrocławskie pod red. H. Okólskiej, s. 65-70.

---