Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




pl. Wyszyńskiego Stefana, kard., Jelenia Góra
chrzan233: Troszkę zbliżone ujęcie, przynajmniej lewa strona:
pl. Wróblewskiego Walerego, gen., Wrocław
Mmaciek: Obiekt dla słupa był założony w innym obiekcie ze słupem (stąd ul. Rydygiera). Wyprostowałem.
Zakład Górniczy Bolesław Chrobry (dawny), Wałbrzych
heck: Idą chłopy na szychtę
Dom kolonijny (dawny), ul. Powstańców Śląskich, Międzygórze
Zbigniew Waluś: A gdzie Ty ?
Topola Tekla, ul. Podzamcze, Chudów
YouPiter: 24 maja 2020 to data wpisana rzekomego wykonania tej fotki, a to podaje EXIF - 2017:06:24. Tak ja to widzę.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

StaSta
Mmaciek
sawa
MacGyver_74
dariuszfaranciszek
foto-baron
Rob G.
Tony
Rob G.
Rob G.
McAron
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
prysman
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Tajemnicze tory na placu Powstańców Śląskich
Autor: Neo[EZN]°, Data dodania: 2005-09-11 02:26:38, Aktualizacja: 2017-09-26 12:20:21, Odsłon: 6238

Próba rozwikłania zagadki torów tramwajowych na placu.
Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił bardzo szybki rozwój Wrocławia. Rozwój miasta wiązał się z rozwojem infrastruktury drogowej oraz kolejowej. W 1877 roku na ulicach miasta pojawiły się pierwsze tramwaje (konne). Jedną z ważniejszych ulic rozbudowującego się Wrocławia była ulica Powstańców Śląskich, łącząca centrum miasta z drogami prowadzącymi do takich miast jak Jelenia Góra, Wałbrzych czy Kłodzko. Dosyć istotną rolę w rozwoju miasta, jaką odegrała ta ulica szybko docenili właściciele pierwszej firmy świadczącej usługi przewozowe tramwajami konnymi, budując jeszcze w 1877 roku linię tramwajową. Na ulicy Powstańców Śląskich oprócz wielu pięknych kamienic istniały miejsca rozrywki i wypoczynku takie jak Górka Friebego (na terenach której odbywały się co pewien czas wystawy), restauracja Kurfürsten i Park Południowy przy którym znajdował się końcowy przystanej jednej z pierwszych linii tramwajowych w naszym mieście.

Linia łącząca centrum miasta z Parkiem Południowym przebiegała przez plac w kształcie okręgu, nazywany tuż przed wojną Kaiser Wilhelm Platz, obecnie Plac Powstańców Śląskich. Niestety nie wiem jaki był przebieg tej linii przez plac - czy dookoła ronda czy przez jego środek (tak jak to jest obecnie). Właścicielem tej linii była firma (BSEG Breslauer Strassen-Eisenbahn Gesselschaft).

Pod koniec XIX wieku zaczęły we Wrocławiu powstawać kolejne towarzystwa tramwajowe, mające własne trasy tramwajowe, często przebiegające tuż obok wcześniej wybudowanych (ul.T.Kościuszki -J.Piłsudskiego, ul.H.Kołłątaja i Z.Krasińskiego, itp.)

Około 1895 roku powstało torowisko tramwajowe, łączące Plac Powstańców Śląskich z Parkiem Południowym, którego właścicielem był Schottländer. Zapewne już wtedy planowano budowę torowiska tramwajowego na ulicy Zielińskiego i Zaporoskiej i według moich przypuszczeń torowisko Schottländera z ulicy Sudeckiej miało zostać podłączone do nowej trasy tramwajowej na ulicy Zaporoskiej tak, że powstałaby nowa trasa dla tramwajów (Zaporoska-pl.Powstańców Śląskich-Sudecka) tuż obok istniejącej, ale biegnącej w nieco innym kierunku (Powstańców Śląskich - pl.Powstańców Śląskich - Powstańców Śląskich).
Gdy około 1902 roku towarzystwo SSB (Städtische Strassenbahn Breslau) wybudowało trasę tramwajową na ulicy Zielińskiego i Zaporoskiej z pewnych względów podłączyło je do torowiska BSEG na ulicy Powstańców Śląskich, "wpinając" je do wewnętrznego okręgu. Być może Schottländer chciał zbyt wysokiej kwoty za dzierżawę swojego torowiska a być może trasa Zaporoska - Powstańców Śląskich - Park Południowy była bardziej atrakcyjna od trasy Zaporoska - Sudecka - Park Południowy. Trzeba równiez pamiętać o tym że SSB musiało płacić za korzystanie z torowiska BSEG na ulicy Powstańców Śląskich. Po wybudowaniu trasy na ulicy Zaporoskiej układ torów tramwajowych na placu wyglądał tak jak na poniższym schemacie. Warto zaznaczyć że torowisko na ulicy Sudeckiej nie było prawdopodobnie podpięte do sieci.


 

Z tego okresu pochodzą poniższe fotografie:

 
 
 
 

Około 1920 roku uproszczono ten troszkę dziwaczny układ torów tramwajowych, likwidując dwutorowe odcinki, prowadzące w tych samych kierunkach. Po przebudowie na placu był jeden pierścień wydzielonego toru tramwajowego, biegnącego dookoła placu od którego odchodziły tory na ulicę Powstańców Śląskich i Zaporoską.


 

Z tego okresu pochodzą poniższe fotografie:

 
 

Pozostałością po istnieniu okrężnego, wydzielonego torowiska tramwajowego są tory u wylotu ulicy Zaporoskiej.

 
 

Kolejne zmiany nadeszły w połowie lat 30. Ok. 1932 roku zlikwidowano linię tramwajową na ulicy Zaporoskiej - być może z myślą o przebudowie trasy tramwajowej pl.Powstańców Śląskich. Dlaczego z myślą? Ano dlatego że budowa linii przecinającej plac miała dwie, dosyć istotne zalety:
- tramwaj szybciej przejeżdżał przez plac przecinając rondo
- tramwaj szybciej przejeżdżał przez plac gdy motorniczy nie musiał przekładać (w najgorszym przypadku dwa razy) zwrotnicy
"Wyprostowanie" trasy wiązało się z brakiem możliwości podłączenia torowiska na ulicy Zaporoskiej (no... jak wyobrażacie sobie plac przecięty siatką torów tramwajowych, ze zwrotnicami w samym jego środku?) i może właśnie dlatego zlikwidowano tę linię.

W 1937 lub 1938 roku przebudowano ulicę Powstańców Śląskich i po przebudowie układ torów był taki jaki jest obecnie (ale uwaga, torowisko na placu przebudowano wcześniej - między 1932 a 1936 rokiem).

 

Obecnie po dawnych przebiegach torowisk tramwajowych pozostały ślady, które dla wielu ciekawskich osób stanowią niezłą łamigłówkę. Mam nadzieję że dzięki temu artykułowi wiele tych ciekawskich osób dowie się dlaczego na Placu Powstańców Śląskich znajdują się takie dziwne, ucięte tory tramwajowe :) Na koniec załączam mapkę pokazującą ile przedwojennej zabudowy z okolic placu zachowało się do 2005 roku.

Obecny układ torów tramwajowych na Placu Powstańców Śląskich. Czerwonym kolorem zaznaczono budynki powstałe do 1910 roku które nie przetrwały wojny. Klikając na zaznaczone punkty zobaczysz zdjęcia wykonane z tych miejsc.
Opracowanie: Piotr Herba (Neo[EZN])
Zdjęcia: Piotr Herba (Neo[EZN]), Westend

 


/ / / /
/ / / / /
łukasz | 2005-09-11 17:19:37
Gratulacje! bardzo ciekawy artykuł. Zwłaszcza jestem pod wrażeniem mapek, musiały ci zająć dużo czasu. Maży mi się taka mapka całej Powstańców Śląskich. Przyczepię się jednak do jednego w sumie nie istotnego szczegółu, mianowicie na 3 mapce obrazującej przebieg torów po ich wydzieleniu umiesciłes je poza jezdnią. Faktycznie były one wydzielone co widać na zdjęciu nr 8. Jednak gdy się je porówna ze zdjeciem nr 5 to widać ze torowisko zostało wydzielone kosztem jezdni co moim zdaniem warto było by pokazać na mapce zwłaszcza że jest zrobiona z dużą dokładnością. Gdy torowisko zostało puszczone środkiem rąda przywrucono dawną szerokość ulicy.
Neo[EZN] | 2005-09-11 17:47:55
Gratuluję spostrzegawczości. Masz rację - torowisko wydzielone powstało kosztem kawałka dosyć szerokiej jezdni. Przyznaję się jednak do małego lenistwa, sprawiło że nie oznaczyłem tego na mapie.
vratislaviensis | 2005-09-12 19:47:06
Wielkie gratulacje!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Szczególnie za rysunki [ten jeden mógłbyś jednak poprawić]. Żartowałem
gosc_nty | 2005-09-13 14:49:21
brawo Neo, zastanawia mnie, czy jednak czasem to torowisko na Sudeckiej w czasei IWWS nie bylo wykorzystywane do transoportu rannych do szpitala na Wisniowej, patrz zdjecie 002271, moze wlasnie na tej ulicy ?
Neo[EZN] | 2005-09-13 20:21:43
Wątpię. Tramwaj na tym zdjęciu jest tramwajem elektrycznym a ja na ŻADNYM przedwojennym zdjęciu ulicy Sudeckiej nie widziałem ani trakcji elektrycznej ani nawet rozet na budynkach czy słupów tramwajowych. Na prawie wszystkich ulicach po których jeździły tramwaje i stoi trochę starej zabudowy - są pozostałości po trakcji elektrycznej w postaci rozet lub kawałków słupów. Takie pozostałości są na Zielińskiego, przy pl.Hirszfelda, na Gajowickiej kawałki słupów, na Na Grobli ucięte słupy rozeta i hak, na Grunwaldzkiej z której tramwaje wycofano niemalże 100 lat temu są haki na kamienicach itp...
gregor | 2005-10-29 19:03:59
Bardzo dziękuje za ten artykuł. Nieraz sie głowiłem po co te tory ucięte i do czego one służyły. Pozdrawiam
smk | 2006-05-22 11:17:08
bardzo ciekawy artykuł!! jednak sa w nim pewne sprzecznosci, albo ja nie zrozumialam. mianowicie w 1877 roku wybudowano tor tramwajowy dla powozow konnych oczywiscie siegajacy do obecnego parku południowego, czy do placu powstańców śl?? bo potem widnieje informacja o wybudowaniu linii w 1895 prowadzacej do parku poludniowego. czyli w ktorym roku do ktorego miejsca docieraly tramwaje?
Neo[EZN] | 2006-05-23 00:29:54
Ja znalazłem informacje że pierwsza linia na ulicy Powstańców Śląskich (a zarazem jedna z pierwszych linii tramwajowych w mieście) dochodziła do Parku Południowego czyli od razu zbudowano linię do tego miejsca z tym, że początkowo była jednotorowa z mijankami.
Neo[EZN] | 2006-05-23 00:31:30
Z tym 1895 rokiem to mowa jest o linii do Parku Południowego ale prowadzącą przez ulicę Sudecką - prawdopodobnie w tym właśnie roku powstały te tajemnicze tory na pl.Powstańców Śląskich i ulicy Sudeckiej.