Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Instalacja Paprykarz Szczeciński, ul. Wendy Apolinarego Tadeusza, Szczecin
Zdzisław K.: Dawniej w górach na wycieczkach, rajdach otwierało się paprykarz i bez pieczywka konsumowało się zawartość. Był to smak ryby ryżu trocin i długo z paszczy pachniało.
Miejska Szkoła Artystyczna I stopnia im. Konstantego Ryszarda Domagały, ul. Jana Pawła II, Mińsk Mazowiecki
Zdzisław K.: W Krakowie przed wejściem do baru "Vis a Vis" ustawiona jest ławeczka Piotra Skrzyneckiego.
Stacja kolejowa Warszawa Główna, ul. Kolejowa, Warszawa
MacGyver_74: Przeniosłem :)
Budynek nr 1-9, ul. Chachaja Władysława, Wrocław
Zdzisław K.: W tle osiedle Nowy Oporów.
Brama Cesarska, Wrocław
Irena Wolanin: Dzięki.
Gronów
blatro: Dziękuję :)

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Rob G.
Rob G.
MacGyver_74
MacGyver_74
Sendu
Sendu
Danuta B.
Danuta B.
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Danuta B.
Alistair
Zbigniew Waluś
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Alistair
Danuta B.
Danuta B.
Danuta B.
McAron
MacGyver_74

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
O Białokamieńskim Spisie Gospodarstw Domowych I Spisem Rzemiosła I Przemysłu Z Roku 1936
Autor: Emilian Szwaja°, Data dodania: 2013-09-08 22:02:02, Aktualizacja: 2013-09-27 11:02:56, Odsłon: 6862

połączenie fragmentu tłumaczenia artykułu z WHB i odpisu z Książki Adresowej Białego Kamienia z 1936

O Białokamieńskim Spisie Gospodarstw Domowych I Spisem Rzemiosła I Przemysłu Z Roku 1936

 

Poniższy tekst sporządziłem ok. 2005 r, i jest to połączenie fragmentu tłumaczenia małego, lecz ciekawego artykułu autorstwa Horsta Skoppa, umieszczonego w Waldenburger Heimattbote 10/2004, str. 10- 11 dotyczącego

Spisu Gospodarstw Domowych i Rzemiosła wraz z moim odpisem małego fragmentu biznesowego autentycznej Książki Adresowej Białego Kamienia z 1936 (to chyba jest to samo, ale nie mam pewności, na pewno ten sam rok).

Do wglądu tą książkę dał wtedy mi pan Roman M., za co serdecznie dziękuję. Dostępu do skserowanego odpisu, jaki wtedy sporządziłem tymczasem nie mam, więc wszelkie uwagi są mile widziane.

Sam się zdziwiłem, że zrobiłem takie połączenie, bo nie dziś już nie pamiętam skąd miałem takie niektóre informacje, lecz pod spodem dałem sobie- chyba na przyszłość dopisek:

wyjaśnienie Haupt Str= Adolf Hitler Straße; w źródle, od którego zacząłem- WHB- autor zmienił nazwę ulicy wszędzie na Haupt Str , mimo że w samym spisie nazywa się ona już tylko Adolf Hitler Straße. Str;

zdecydowałem się na powrót do nazwy użytej w Spisie, zamieniłem tylko na inicjały aby nie kłuło w oczy.

Proszę zwrócić uwagę, że pod jednym adresem czasem mieściło się nawet 5 firm.

---

We wczesnej części roku 2004 była mieszkanka górnej części Białego Kamienia Christa Strauch (z domu Stephan, teraz zamieszkała w Essen),

zaproponowała mi do wglądu spis ludności, rękodzielnictwa i przemysłu z roku 1936.

Bardzo się ucieszyłem, że tak mi zaufała dała mi w dobrym stanie przedruk tej książki. Także z tego miejsca chciałbym jej serdecznie podziękować.

 

Właściwie spis nosi nazwę ”Haustahaltvorstände” (stan domostw) i jest ułożony w porządku alfabetycznym. Zaczyna się od Ache Anna, wdowa, Salzbrunner Str 125,

i kończy na Zwiener Herbert, górnik, Salzbrunner Str 58. Na 64 stronach jest 60 nazw 04 zawodów i nazw ulic. W tym spisie nie tylko interesujący jest wykaz mieszkańców.

Czytam dużo znanych nazwisk poszczególnych rodzin. Czytając załączam wspomnienia.

Przykładowo nazwisko rodziny Wahlwiener, zamieszkałej na A.H. Str 4, którą znałem, bo mieszkali w pobliżu, w tak zwanym Stollberg i mieli także dzieci. Tego nazwiska nigdy później nie słyszałem.

Inne nazwiska są w spisie tylko raz, są jeszcze np.:Göttlich, Jämmrich i Huscher (moi dziadkowie) i Hofmann, ale tylko przez jedno „f”.

Inne nazwiska, przeciwnie, są bardzo często: Berger (45), Bittner (20), Böer (20), Böhm (34)), Elsner (27), Franke (22), Fritsch (19), Geisler (32), Hoffmann (81), Hübner (22), Jäkel (25),

Klenner (25), Krause ( 47), Langer (35), Liebig (26), Ludwig (27), Menzel(21), Müller(45) , Neumann (23), Opitz (32), Pohl (21), Renner (26), Rösner (25), Rudolph (22), Schäl (20),

Schmidt (68), Schneider (26), Scholz (88) , Siedel (56), Simon (20), Strauch (19), Tscherisch (21), Urban (21), Ulber (20), Vogt (32), Wagner (32), Walter (30), Weiß (24), Werner(25), Wolf (25).

Jest przy tym pewna specyfika, przy porównaniu z niemieckimi nazwiskami rodzin wymienionych w książkach telefonicznych, z czego można wnioskować:, podczas gdy osób o nazwisku Müller i Schmidt

na terenie Niemiec o tym nazwisku jest 334. 892 i 237. 012 i z tego wynika dla nazwiska Tscherisch, w takim wypadku 290 osób, a Schulz 131.224 przy 6 osobach, które na Białym Kamieniu miały takie nazwisko.

Scholz i Hoffmann natomiast są na BK znów znajdują się bardzo nieproporcjonalnie. W Saksonii i okolicach nazwisko Hoffmann (dwa „f”) rzadko jest spotykane, podczas gdy Hofmann jest spotykane na ogół.

W mojej rodzinie są Hoffmann i tu w saksońsko- okolicy południowo- turyngijskiej mam Hofmann, jeszcze do tego nie tylko w całej rodzinie. W ciągu 44 lat mojej kariery zawodowej w okręgu Stollberg w Saksonii,

spotkałem trzech kolegów o nazwisku Hoffmann, jak się później okazało, co później wszyscy podkreślali, pochodzili z Dolnego Śląska, wśród nich Manfred Hoffmann z Kuźnic k. Boguszowa.

Ale wróćmy do Białokamieńskiego Spisu z 1936. Tam na podstawie działalności wymienionych osób można bardzo dobrze ocenić, jak ważna rola górnictwa odgrywała rolę,

bo w przeważającej części wymienione były bezpośrednio w przemyśle przetwórstwa węgla kamiennego. To zostało przeważnie przy przydomkach Bergmann, Hauer, ale także Schlepper (górnik, rębacz, holownik kopalniany).

Dalej charakterystyczne jest to, że w tym kontekście często istnieje związek między inwalidami i wdowami.

Ulica Główna (dziś Andersa) nosząca do tego czasu inną nazwę była najdłuższą ulicą i przechodziła przez całą miejscowość. Zaczynała się numerem 1, gdzie mieszkały rodziny Fabig, Nößler, Berger i Lindner i kończyła się

na numerach ponad 200.

Pod numerem 212 znajdował się zajazd Schwarzes Roß (czarny koń) i nazwisko Adler Ernst- robotnik. Pomiędzy tym były karczma sądowa na Marktplatz 45, Bürgerheim pod nr 82 (karczma?), i Tiroler Hof pod nr 152..

W sumie na Białym Kamieniu było 31 lokali dla gości, część także tanecznych i dlatego także część miała sale do tego przystosowane (jak Preußische Krone).

Wiele miało wspólne pokoje i miało w cieplejszej części roku ogródki kawiarniane, jak np. Rehbockschenke, pod Chełmcem, na Konradowie, na Dorf Str 49; właścicielem tej karczmy był Gustav Kluge.

Bogata paleta rzemiosła pokazuje nasz lokalny przemysł. Dalsze dane dot. rękodzielnictwa i przemysłu:

Reklama na str. 787 Spisu: J. Rösner& Sohn Wysokościowe i głębokościowe budowle betonowe; Biały Kamień i Wałbrzych- Podgórze. Budowy od podstaw, przebudowy, wyposażenie przemysłowe,

roboty fasadowe, naprawy każdego rodzaju, usuwanie zagrzybienia, doradztwo budowlane, opracowanie projektu i planu finansowego.

 

Rodzaj lokalu/ ilość punktów

Nazwa / lokalizacja współczesna iuwagi

Właściciel

Adres dawny

Apteki 2

Berg- und Huttenapotheke

Kamienica nr 100

od ponad stu lat to samo

Drewitz Teodor

 A.H. Str 100

 

Hochwald- Apotheke

Budynek nr 183

od ponad stu lat to samo

Winkler Georg

A.H. Str 147

Architekt

 

Przibille Fritz

A.H. Str 121

Sklep z częściami do samochodów 4

 

Machner August

Fuchsberg 11

 

 

Klamt Konrad

Hauptsrasse 133a

 

 

Zimpel Richard

A.H. Str 132

 

 

Teuber Franz

Salzbrunnerstr 1

Wynajem samochodów 2

 

Hasler Fritz

Sandstr 7

 

przy Gasthaus Neukretcham

Muller Herbert

A.H. Str 196

Lekarz 5

Lekarz kobiecy

Dr. Faust [sic!]

A.H. Str 123

 

 

Goehlich Herbert

A.H. Str 78a

 

 

Hubrich Alfred

A.H. Str 198a

 

 

Stephan Gerhard

A.H. Str 131a

 

 

Zimmerman Walter

A.H. Str 114

Bank

Kreiss- Sparkasse Waldenburg Nebenstelle Weisstein (okręgowa kasa oszczędnościowa oddział zamiejscowy BK)

A.H.Str (?)

Artykuły Budowlane 7

 

Henning Alfred

Salzbrunner Str 47

 

 

Kruner Gebhardt

Salzbrunner Str 38

 

 

Lerche Erich

A.H. Str 87

 

 

Loth Walter

Salzbrunner Str 48

 

 

Rösner& Sohn

Altwasser Str. 10

 

 

Winter Konrad

A.H. Str 167

Piekarnia 17

 

Bleich Robert

A.H. Str 77

 

 

Burgel Fritz

A.H. Str 109

 

 

Chmel Alfred

Bahnhofstr. 17

 

 

Hiltmann Ernst

Sand Str

 

 

Hubel Erich

Salzbrunner Str 5

 

 

Latusek Josef

A.H. Str 42

 

Mummert Bäcker zwana tez Thera- Bäcker

Mummert Alois

A.H. Str 124

 

 

Olbrich Auguste

A.H. Str 74

 

 

Opitz Wlihelm (wcz. Opitz Heinrich)

A.H. Str 168 tel. 9773

 

 

Buschmann Karl

A.H. Str 62 tel. 9783

 

 

Rother Paul A.H. Str 150

 

 

Sauer Josef

Bahnhofstr 1

 

 

Schäl Max (ten od ubrań?)

Salzbrunner Str 53

 

 

Scholz Artur

Altwasser Str 16

 

 

Scholz Paul

Dorf Str 23

 

 

Schulz Robert

A.H. Str 188

 

 

Teige Hans

Altwasser Str 3

 

 

Tikwe Walter

A.H. Str 204

 

 

Wieland Oswald

Bahnfofstr. 17 (wcześniej Konradstahler str b/n) te/. 9786

Kopalnia

Niederschlesiche Bergbau AG Niebag

 

Neu Weißstein

Wyrób pościeli 2

 

Hacker& Dasler

Mittel Str 5

 

 

Walter

Mittel Str 3

Bednarz 2

 

Scheumann Adolf

A.H. Str 190

 

 

Thast Gustav A.H. Str 75

Skład piwa 2

Haase- Brauerei

 

Altwasser Str 13

 

Haselbach- Brauerei, Zur Namslauer

 

A.H. Str 208

 

Schultheiss- Vassenhoffer Brauerei AG

 

A.H. Str 65

Druk książek i introligator 2

 

Männig

A.H. Str 141

 

 

Opitz Heinrich (Ten od widokówek;  Właściciel dziedzictwa rodziny Opitz)

A.H. Str 64

Handel książkami i artykułami papierniczymi 2

 

Böhm Margarette

Altwasser Str 1

 

 

Kunert Marie

A.H. Str 124

 

 

Opitz Heinrich

A.H. Str 64

Dekarz 2

Budynek nr 137

dzis. biblioteka

Gürlich Paul

A.H. Str 119

 

 

Scholz Hermann

Salzbrunner Str 12

Dentysta 2

 

Hanke Emil

A.H. Str 135

 

 

Küchler Erwin (praktyka państwowa)

A.H. Str 140

Destylacja 2

 

Fabig& Sohn

A.H. Str 194

 

 

Engler Bernhardt

A.H. Str 45

Drogeria 3

Gluckauf- Drogerie

Kamienica nr 2

na samym rogu mijanki, obecny rybny

Grosser Karl Heinz

 Altwasser Str 1

 

 

Heisig Paul

A.H. Str 156

 

 

Horlitz Fritz

Salzbrunner Str 1

Artykuły żelazne 2

Przedstawiciel firmy A. Hoffmann G.m.b.H.

Lange Erich

Altwasser Str 2

 

 

Rudolph Richard

A.H. Str 109

Części elektryczne 6

 

Bartos Gustav

A.H. Str 108

 

 

Brokol Heinrich

A.H. Str 68

 

 

Galle Erich

A.H. Str 163

 

 

Müller Max

A.H. Str 123

 

 

Stiller Heinrich

Salzbrunner Str 58

 

 

Winkler Fritz

A.H. Str 131

Handel rowerami 3

 

Hattwich

A.H. Str 182

 

 

Herberg

Salzbrunner Str 1

 

 

Kühn

A.H. Str 84

Farby i lakiery

 

Bruns

Bismarckweg 17a

Handel rybami

 

Heilmann Heinrich

Altwasser Str 1

Przetwórnia mięsa i sklep z kiełbasami 18

 

Berger Paul

A.H. Str 96

 

 

Schebitz Willi

A.H. Str

 

 

Welz Alfred

A.H. Str

 

 

Bischoff Friederich

A.H. Str 65

 

 

ärtner Bruno

A.H. Str
 

 

Geisler Alfred

A.H. Str 137

 

 

Geisler Erich

Hartauer Str 4

 

 

Häbel Paul

A.H. Str 53

 

 

Heinrich Max

Dorfstr 32

 

Budynek nr 137

dzis. biblioteka

Herse Oswald

A.H. Str 119

 

 

Hornig Walter

A.H. Str 212

 

 

Jakobowsky Oswald

A.H. Str 14 tel. 9778

 

 

Lhotta Klemens

A.H. Str 143

 

 

Ludwig Konrad

Altwasser Str 16

 

 

Schumann Albert

A.H. Str 126

 

 

Schumann Max

Dorfstr 11

 

 

Seidel Bernhardt

Salzbrunner Str 3

 

 

Seppelt Hermann

Altwasser Str 14

 

 

Welz Alfred

A.H. Str 41

 

 

Wendler Erich

Bahnhofstr 23

Fryzjer 15

 

Elsner Josef

A.H. Str 80

 

 

Schmolla

A.H. Str

 

 

Chroncz Friederich

Friedhowsweg 28

 

 

Elsner Josef

A.H. Str 80

 

 

Fuchs August

A.H. Str 87

 

 

Hein Walter

Bahnhofstr 8

 

 

Koch Richard

A.H. Str 106

 

 

Lempert Max

A.H. Str 121

 

 

Littmann Alfred

Dorfstr 39

 

 

Messner Luize

A.H. Str 137

 

 

Riechstein Karl

A.H. Str 160

 

 

Rontke Otto

Dorfstr 20

 

 

Rudolf Helmut

Bahnhofstr 24

 

wcz. pod tym numerem bud.  także A. Blisniok, art. spożywcze, tel. 9774

Schier Emil

A.H. Str 146

 

 

Schmolla Georg

A.H. Str 60

 

 

Schneider Ernst

A.H. Str 60

 

 

Seidel Luize

A.H. Str 163

Właściciel powozu 16

 

Fellgiebell Fritz

Salzbrunner Str 4

 

Budynek nr 137

dzis. biblioteka

Böer Paul

A.H. Str 119

 

 

Fehlt Heinrich

Dorfstr 24

 

 

Heusler Franz

Bahnhofstr 26

 

 

Hund Fritz

Salzbrunner Str 57

 

 

Kuhn Josef

A.H. Str 85

 

 

Rauer Hermann

Salzbrunner Str 34

 

 

Schäl August

Hochgasse 1

 

 

Schinner Robert

Salzbrunner Str 4

 

 

Springer Wilhelm

Sand Str 1

 

 

Tassel Richard

A.H. Str 102

 

 

Wagner Richard

Bahnhofstr 38

 

 

Wolf Karl

Hartebuschweg 16

 

 

Zimpel Richard

A.H. Str 132

Lokale dla gości 31

Gasthaus Deutsches Haus

Budynek nr 113

Berger Wolfgang

A.H. Str 93

 

Gasthaus zur Schönen Aussicht

Budynek nr 60a

Bock Rafael

Hartebuschweg 30

 

Gasthaus zum Waldfrieden

 Eichner Fritz

Dorfstr 39

 

Deutscher Frieden

Budynek nr 171

Elsner Robert

 A.H. Str 137

 

Gerichtskretscham

Karczma sądowa

Engler Bernhardt

A.H. Str 45

 

 

Giersch Berta

Bahnhofstr 37

 

Gasthaus zum Tiefbau

Budynek nr 30

Hahn Paul

Juliusschacht 31

 

Gasthaus zum Tiroler Hof

Kamienica nr 152

Hamich Karl (wcz. Reinhold Maywald)

 A.H. Str 152

 

Gasthaus zum Hochwald

Budynek nr 137

dzis. biblioteka

Heilmann Helene

A.H. Str 119

 

Gasthaus zum Guten Quelle (ragnar: później Hermann Bartsch "Zum Preussischen Kronprinzen)

Dom nr 122

Hilgert Hugo

 A.H. Str 126 (obok był ten sam numer co dziś)

 

Gasthaus zum Burgerheim

Kamienica nr 82

John Albert (Anglik?)

 A.H. Str 82

 

Gasthaus zum Preußischen Krone

Budynek nr 55

Kasper Oskar

A.H. Str 35

 

Gasthaus zum Finsterbrunn

Budynek nr 25

Kintscher Josef

brak adresu

 

Schauburg- Café

Kino Zorza

Klose Fritz

 A.H. Str 145

 

Rehbockschänke

Budynek nr 49

Kluge Gustav

Dorfstr 49

 

Café „Weißer Stein“

Urząd Pocztowy Wałbrzych nr 6

Latusek Josef

A.H. Str 140

 

Gasthaus zum Wilhelmsgrube

Szyb Witold ?

Liebig Karl

brak adresu

 

Gasthaus „Schwarzes Roß“

Budynek nr 6  (Petroniusz: inna nazwa: Friedenshoffnung)

Müllers Erben, Paul (Müller)[2]

 A.H. Str 212

 

Gasthaus Neukretcham

nn lokalizacja - patrz inne pod tym adresem

Reubert Fritz

A.H. Str 196

 

Gasthaus zum Försterhaus

Budynek nr 173

Bieles Gustav

 A.H. Str 139

 

Gasthaus zum Steinbruch

Budynek nr 24

Sandmann Alfred

(wcz. Josef Nerger)

 Salzbrunner Str 49

 

Gasthaus zum Fuchsberg

Budynek nr 5

Sandmann Josef

 Fuchsberg 21

 

Gasthaus zur Glasshütte (Schankwirtschaft)

Budynek nr 20

Sauerß Richard

Hochwald Str 21

 

Gasthaus zur Gemeindemühle

Budynek nr 1

wcześniej tutaj był Warehaus Willi Jilge tel. 9780

Schade Wilhelm (wcz Georg Beyer i Paul Mende)

Altwasser Str 19

 

Gasthaus Goldener Frieden

Budynek nr 14 Gospoda Meiera (dawna? wątpliwości nasuwa fakt iż był to dziedziczny lokal, inny właściciel i nazwa ulicy)

Scholz Gotthard

Dorfstr 14

 

Gasthaus Deutscher Kaiser

Budynek nr 14-16

Schüttig Klara (wcześniej Heinrich Leupold?) A.H. Str 16

 

Gasthaus Steiernes Kreuz

Warsztaty MZB (dawna gospoda Zum Steinernen Kreuz

Simon Fritz )A.H. Str 40

 

Gasthaus zum Namslauer Vetter Erich A.H. Str 208

 

Gasthaus Glückauf

nazwa podpowiada Sobięcin, lecz ulica to Żeromskiego; niżej bylą drogeria o podobnej nazwie

Wunder Kurt Altwasser Str 13

 

Gasthaus zum Eisenbahn

Sklep spożywczy MET-MARK

Weigang Anna Bahnhofstr 33

 

Gasthaus zum Annahof

Wałbrzyski Ośrodek Kultury

Wagner Hans A.H. Str 149

Ogrodnictwo i sklepy z kwiatami 5

 

Brauner Friederich

ul. Miłosna Vergißmennicht Str b/n

 

 

Jungitsch Adolf

Salzbrunner Str 50

 

 

Lindner Emma

A.H. Str 68

 

Budynek nr 137

dzis. biblioteka

Süßmann Klara

A.H. Str 119

 

Ludowa, ogrodnictwo i szkalrnie był przedwojenne?

Hanel Kurt

Friedhofsweg 1b

Handel towarami mieszanymi 4

 

Hanel Jsef

Salzbrunner Str 45

 

 

Hartmann Else

A.H. Str 62

 

 

Hoffmann Walter

Bahnhofstr 22

 

 

Simon Karl

Altwasser Str 1

Fabryka (huta) szkła uw. [4]

 

Weihrauch& Zimmer

Hochwaldstr 15

Towary hurtowe[5], spółdzielnia konsumencka, biuro, centrala, piekarnia parowa [6]

Budynek nr 7 A

 

Bahnhofstrasse 7/ 9
Pośrednictwo w wykupie gruntu

 

Klinkhart Theodor

A.H. Str 143

Artykuły kuchenne AGD 2

 

Lange Erich, przedstawiciel firmy A. Hoffmann GmbH

Altwasser Str 2

 

 

Olbrich Max

A.H. Str 166 tel. 9775

Położne 4

 

Heinrich Johanna

Friedhofsweg 1

 

 

Kunze Marie

A.H. Str 146

 

 

Müller Agnes

Bahnhofstr 6

 

 

Raupach Berta[7]

A.H. Str 107

Sklep z kapeluszami

 

Ludwig Berta

Salzbrunner Str 64

Kino

Schauburg- Lichtspiele

 

A.H. Str 145

Hydraulik 4

 

Erber Otto

Altwasser Str 1

 

 

Hamman Alfred

Salzbrunner Str 20

 

 

Nentwich Hermann

Bahnhofstr 20

 

 

Stüring Paul

A.H. Str 77

Towary kolonialne 34

 

Böhm Karl

A.H. Str 89/ 91

 

 

Brandt& Raewe

A.H. Str 117

 

 

Brehmer Otto

A.H. Str 159

 

ul. Baczyńskiego Krzysztofa Kamila

Friederich Fritz

Dorfstr 17b

 

 

Friese Josef

A.H. Str 128

 

 

Ganselische Erben

A.H. Str 99

 

 

Hanschmann Heinrich

Altwasser Str 1

 

 

Herzog Hans

Altwasser Str 14

 

Budynek nr 56

Hoffmann Georg

A.H. Str 56

 

Kaisers- Kaffegeschaft  oddz. Biały Kamień (firma istnieje do dzisiaj)

Budynek nr 58

 

A.H. Str 58

 

 

Kindler Ernst

A.H. Str 62

 

 

Kuhnert Herbert

A.H. Str 86

 

 

Küchler Gerhard

A.H. Str 95

 

 

Lachnit Wendelin

Hartauer Weg 3 tel 9771

 

 

Lange Erich, przedstawiciel firmy A. Hoffmann GmbH

Altwasser Str 2

 

 

Ludwig Gustaw

Salzbrunner Str 64

 

Kamienica nr 160 ?

Ludwig Robert

Biały Kamień- Hartau  (adres urzędowy?)

 

 

 

filia: Fuchsberg

 

 

Melzer Otto

Salzbrunner Str 28

 

prowadził także sprzedaż alkoholi

Müller Hugo (dawniej wraz z Otto Kurtigiem)

A.H. Str 72 tel. 9777

 

 

Nentwig Fritz

A.H. Str 146

 

 

Nitschke Konrad

A.H. Str 166

 

 

Olbrich Max

A.H. Str 166

 

 

Otto Richard

Neue Str 11

 

 

Blaschke Willi

A.H. Str 17

 

 

Riller Elfriede

Bahnhofstr 22

 

 

Roszak Elisabeth

Salzbrunner Str 12

 

 

Schreiber Fritz

Altwasser Str 15

 

 

Stodtko Wlhelm

A.H. Str 165

 

 

Torka Eduard

Bahnhofstr 24

 

 

Tscherisch Fritz

Bahnhofstr 17

 

Spółdzielnia Konsumencka Dolnośląskiego Okręgu Przemysłowego

 

Bahnhofstr 7/9

 

 

Walter Gertrude

A.H. Str 104

 

  Walther Paul A.H. Str 63

 

 

Wieland Emil

Bahnhofstr 35

 

 

 

 

Administracja upadłościowa (syndyk?)

 

Emmrich Wilhelm

Hochwaldstr 20  (nie 21!)

Wyrób koszyków 2

 

Felgenhauer

Hartauer Weg 1

 

 

Klose Wilhelm

Salzbrunner Str 20

Kuśnierz

 

Misiac Edmund

A.H. Str 85

Malarz 12

 

Heinrich Johannes

Bismarckweg

 

 

Tietze Paul

Salzbrunner Str

 

 

Peter Lurt

Hochwaldstr 2

 

 

Barrthel Hermann

Friedhofsweg 18

 

 

Graner Josef

Bahnhofstr 6

 

 

Lachner Franz

Neu Salzbrunn Siedlung 1(Nowe Szczawno, ok. dziś ul Równoległej?)

 

 

Hardt Wilhelm

Birkenweg 1

 

 

Funke Erich

Salzbrunner Str 47

 

 

Brendel Oswald

Salzbrunner Str 31

 

 

Schmidt Josef

Salzbrunner Str 6

 

 

Müller Rudolf

Steilerweg 5

 

 

Habrich Paul

David Str 18

Zakład Maszynowy

„Silesia“

 

Salzbrunner Str 59

Handel mlekiem i produktami mleczarskim 7

 

Töppisch Gerhardt

A.H. Str 180

 

 

Klinner Fritz

A.H. Str 128

 

 

Misiac Else

A.H. Str 85

 

 

Simon Paul

A.H. Str 144

 

 

Teuber August

A.H. Str 124

 

 

Teuber Paul (wcz. Bruno Neldner)

Salzbrunner Str 33

 

 

Tscherisch Emil

Bahnhofstasse 14

Sklep z meblami 3

 

Teuber Franz

Salzbrunner Str 1

 

 

Giersch Ernst

Salzbrunner Str 42

 

 

Wiehmert Karl

A.H. Str 129

Handel owocami i warzywami 4

 

Nitschke Gustaw

Birkenweg 3

 

 

Heyne Willi

Ahornweg 10

 

 

Günther Richard

A.H. Str 80

 

 

Birke Robert

A.H. Str 125

Zdun 3

 

Heymann Friderich

A.H. Str 105

 

 

Laqua Josef

A.H. Str 198

 

 

Lentwojt Emil

A.H. Str 106

Fotograf

 

Schmidt Heinrich

A.H. Str 116

Porcelana i szkło

 

Lange Erich

Altwasser Str 2

Sprzątaczka

 

Hattwich Luise

A.H. Str 160

Specjalistyczny sklep radiowy 2

 

Rother Ernst

A.H. Str 168 tel. 952

 

 

Schamberger Hans

A.H. Str 165

Towary spożywcze ekologiczne, rzadkie, dla dietetyków itp.

 

Huhn Annemarie

A.H. Str 116

Budowa rurociągów

 

Jahk Otto

A.H. Str 164

Rzeźnia końska

 

Müller Alfred

Salzbrunner Str 29

Siodlarz 7

 

Erbrich Alois

A.H. Str 131

 

 

Fitchtner Paul

A.H. Str 138

 

 

Großpietsch Oswald

Salzbrunner Str 20

 

 

Krebs Hermann

Altwasser Str 1

 

 

Schiedrich Richard

A.H. Str 157 (jednak ciut Ropucha miałą rację myśląc, że Budynek nr 89 to dziś, Andersa 57 :) 

 

 

Teuber Hermann

Hartauer Weg 9

 

W 1933 pod tym nr bud. zanotowany był także W. Christ - handel butami i skórami tel. 9776

Treutler Hermann

A.H. Str 128

Tartak

Püschel Paul & Co.

Sarrazinbrücke Wiadukt (Wałbrzych / Wysockiego)

To było według mnie albo, tuż przy torach kolejowych, w dole, obok mostu lub na terenie dzisiejszych hurtowni Tartak (dawny)wydaje mi się zbyt odległą lokalizacją

 

 

 

 

 

 

 

 

Ślusarz 4

wcześniej pod tym adresem: Alois Mammert- Piekarnia, tel.9779

Hoffmann Fritz

A.H. Str 27

 

 

Rudolf Richard

A.H. Str 109

 

 

Steinberg Bruno

Hochwaldstr 3b

 

 

Zock Josef

Bahnhofstr 29

Kowal 4

myślę,że to było w głębi

Dom nr 69

Finster Otto

A.H. Str 51

 

 

Hattwich Konrad

A.H. Str 182

 

przy Gasthaus Neukretcham

Krinke August

A.H. Str 196

 

Budynek nr 101-103, Kuźnia (dawna)

Riedel Paul

A.H. Str 83

Krawiec 16

 

Albrecht Alfred

Salzbrunner Str 23

 

 

Gawenda Josef

A.H. Str 167

 

 

Kaps Josef

A.H. Str 124

 

 

Kunze Felix

Siedlunsring 18

 

 

Ohm Felix

A.H. Str 210

 

 

Petera Anton

Feld Str 1

 

 

Porrmann Fritz

A.H. Str 62

 

 

Radeck Konrad

Salzbrunner Str 2

 

 

Raupach Fritz

A.H. Str 91

 

 

Schilg Walter

A.H. Str 115

 

 

Schwarzer Richard

Konradstahler Siedlung 7

 

 

Soika Josef

A.H. Str 76

 

 

Strauch Ernst

A.H. Str 72

 

 

Thorausch Paul

A.H. Str 67

 

 

Wagner Paul

A.H. Str 146

 

 

Wiest Otto

A.H. Str 4

Krawcowa 14

 

Bergmann Gertrude

A.H. Str 107

 

 

Dierich Berta

Salzbrunner Str 53

 

 

Fuhrmann Emilie

Fuchsberg 34

 

 

Gebhardt Emma

A.H. Str 36

 

 

Geier Marta

A.H. Str 82

 

 

Hanke Marta

Altwasser Str 7

 

 

Heintsch Marta

Titus Str 7

 

 

Ludwig Emma

Titus Str 22

 

 

Mohaupt Emma

Spartauer Weg 13a

 

 

Opitz Marta

A.H. Str 27b

 

 

Thorausch Marta

A.H. Str 27a

 

 

Ulbrich Cäcilie

Bahnhofstr 15

 

bud. za Budynek nr 63 widoczny na planie:

pl. Kołłątaja Hugona ks.

Vogt Elfriede

A.H. Str 47

 

 

Völkel Theresia

A.H. Str 109a

Czekolady i konfitury

 

Schmalbruch Klara

A.H. Str 103

Fabryka butów

 

Frielitz Hugo

Bahnhofstr 11

Szewc 20

 

Buballa Franz

A.H. Str 69

 

 

Fitzke August

Salzbrunner Str 1

 

 

Illner Josef

Fuchsberg 35

 

 

Hofmann Karl

A.H. Str 9

 

 

Nowag Franz

A.H. Str 176

 

 

Opitz Bruno

Konradstahler Siedlung 7

 

 

Bergmann Ferdinand

Salzbrunner Str 16

 

 

Bartsch Franz

Altwasser Str 1

 

 

Bieder Heinrich

Salzbrunner Str 40

 

 

Ermilich Richard

Dorfstr 3

 

 

Fritschke Hermann

A.H. Str 49

 

 

Gierth Hermann

Bahnhofstr 16

 

 

Gillner Robert

A.H. Str 11

 

 

Gottwald Adolf

A.H. Str 159

 

 

Hein Heinrich

A.H. Str 2

 

 

Heinzel Gustav

Konradstahler Siedlung 9

 

prawd. Budynek nr 121

Kastner Anton

A.H. Str 97

 

 

Krause Heinrich

Salzbrunner Str 18

 

 

Mai Waldemar Hartauer Weg 12

 

 

Lengfeld Martin

A.H. Str 163

Sklep z butami 3

 

Kirschke Robert

A.H. Str 111

 

 

Reiß Walter

A.H. Str 35

 

 

Schweitzer W.& Sohn

A.H. Str 95

Fabryka wody mineralnej 2

 

Knerlich Robert

A.H. Str 174

 

 

Worbs Franziska

Bahnhofstr 3

Spedycja towarów

Bahnhofspediteur

Werner Alfred

Bahnhofstr 3

Kamieniarz 3

 

Anders Hermann

Hartauerweg 12

 

 

Hattwich& Br ückner

A.H. Str 131b

 

 

Koch Hermann

Hartebuschweg 28

Kołodziej 4

 

Schiedrich Gustav

A.H. Str 74

 

 

Reinmann Alfred

A.H. Str 163

 

 

Schöbel Gustav

A.H. Str 7

 

 

Werner Ernst

Bahnhofstr 13

Tekstylia 11

Kaufhaus Hanke

Budynek nr 135

 

 Hanke Richard

A.H. Str 115

 

 

Kopsch Margarete

A.H. Str 94

 

 

Lack Marta

A.H. Str 170

 

 

Lanke Ernst

Salzbrunner Str 46

 

 

Matthäus Ida

A.H. Str 171

 

 

Menzel Paul

A.H. Str 165

 

 

Rösner Franziska

A.H. Str 202

 

 

Rudolf Alwine

A.H. Str 162

 

 

Seidel Charlotte

Sand Str 1

 

 

Thäsler Margarete

David Str 4

 

 

Wagner Gustav

A.H. Str 206

Stolarz 8

 

Fietz Richard

A.H. Str 92

 

 

Graner& Hanel

A.H. Str 20

 

 

Hattwich August

A.H. Str 172

 

 

Kluge Walter

Dorfstr 40

 

 

Moschner August

Salzbrunner Str 16

 

 

Reipert Adolf

A.H. Str 60

 

 

Reisner Konrad

A.H. Str 131

 

 

Scholz Fritz

A.H. Str 47

Zegarmistrz 4

 

Holzapfel Paul

A.H. Str 144

 

 

Rippchen Gotthard

A.H. Str 169

 

 

Rüffer Paul

A.H. Str 89

 

 

Völkel Rudolf

A.H. Str 84

Przedstawicielstwa 3

 

Beyer Georg

Ring Siedlung

 

Handelsvertretter S D H

Hardwin Ernst

Dorfstr 25

 

Handelsvertretter S D H

Reigeber Oskar

 

 

 

Schreyer Waldemar

A.H. Str 166

Handel winem

 

Buern Ernstytku

A.H. Str 87

Handel bydłem 2

 

Gregor Paul

A.H. Str 155

 

 

Neubert Fritz

A.H. Str 96

Handel towarami podstawowego użytku/ Handel przedpłatowy[9]

 

Glätzer Alfred

Bahnhofstr 20

 

 

Grundmann Anna

A.H. Str 80

 

 

Günther Richard

A.H. Str 60

 

 

Hornig Emilie

Bahnhofstr 25

 

 

Springer Elfriede

Mittel Str 6

 

 

Weiß Marta

 A.H. Str 151

Gazety

Weißsteiner Nachrichten, Buchdruckerei Opitz

 

A.H. Str 64

Cygara, papierosy, tabaka 4

 

Bahr Anna

A.H. Str 186

 

 

Siwka Emma

A.H. Str 66

 

 

Wiesner Marta

A.H. Str 94

 

 

Worbs Marta

Bahnhofstr 23

 

Dalej następuje spis urzędów- wszystkie w Ratuszu- Hochwaldstrase 21b:

 

Rodzaj organizacji

Prowadzący

Adres dawny

Urząd i Rada Gminy:

Burmistrz Kümmel Ernst               

 

 

Erster Beirgeordneter (naczelny rady) Schmidt

Juliusschacht 3

Komisja gminy

Heymann Georg

 

Stowarzyszenie szkół zawodowych

Przewodniczący Kümmel Ernst

 

Stowarzyszenie szkół zawodowych na wiejskie szkoły zawodowe

Przewodniczący Kümmel Ernst

 

Komisja sprawdzająca budżet gminy

Asystenci Keller i Grun

 

Komisja sprawdzająca wydatki

Niższy asystent Horning i asystent Keller

 

Wydział szkolny

Przewodniczący Kümmel Ernst

 

Komisja kontroli stowarzyszeń na okręg Waldenburg w stow. gmin ziemskich

Kümmel, Keller

 

Opieka społeczna

Höfig Gustav, Lindner August

 

Dolnośląskie Stowarzyszenie Ochrony przed Gruźlicą

Kümmel, Rauer

 

Stowarzszenie Waldheimstätten Weisstein, Waldenburg, Salzbrunn

Kümmel Ernst

 

 

Kościoły i szkoły:

 

Instytucja

Przewodniczacy

Zarząd gminy ewangelickiej

I. Pastor Gaupp

 

II. Pastor Schepky

 

Diakon: Aust Max

Szkoła Ewangelicka I

Rektor: Marklein Kurt

Szkoła Ewangelicka II

Rektor: Gebhardt Karl

Szkoła Ewangelicka III

Rektor: Krug Kurt

Szkoła pomocnicza

Kierownik: Schubert Paul

Zarząd katolicki

Ksiądz Hugo Steiner,

Szkoła katolicka

Stanowisko rektora wolne

 

Na Białym Kamieniu działało 10 organizacji i stowarzyszeń nazistowskich, od NSDAP do NSKK

Stowarzyszenia i organizacje ze spisu::

 

Gmina Baptystów

August Lack

Towarzystwo budowlane Konradów GmbH

Ernst Grun

Związek zawodowy majstrów/ (?) mistrzów głównych

R. Ring

Związek wyznawców Biały Kamień

Schepsky (raczej pastor Schepky)

Niemiecko- ewangelickie stow. mężczyzn

Gustav Höfig

Niemieckie stow. Jugendkraft (siły młodych)

Richard Berger

Niemieckie stow. Stenografów

Ewald Weist

Stow. Elektryczne Konradów

Reinhard Damke

Ewangelickie stow. Rodziców Nieder Salzbrunn

Alfred Felgenhauer

Ewangelicka Grupa Kobiet „Słowo i Praca”

Alwine Jentsch

Ewangelickie Stow. Mężczyzn Nieder Salzbrunn

Robert Schönig

Ewangelickie Stow. Młodych Mężczyzn

Max Aust

Ewangelickie Stow. Ludowe

Wilhelm Schoefer

Stow. Kobiet Konradów

Emma Scholz

Ochotnicza Straż Pożarna Konradów

Valentin Graner

Ochotnicza grupa sanitariuszy Czerwonego Krzyża

Emil Bieder

Stow. Czeladników

Oswald Puschmann

Stow. Czeladników I Rzemieślników

Alfred Peuser

Stow. Posiadaczy Gruntów i Domów

Richard Denner

Stow. Posiadaczy Domów Konradów

Gustav Klinge

Stow. Kompanów Szczawienko

Paul Raschdorf

Katolicki Związek. Kobiet

Maria Stein

Katolickie Stow. Młodych Mężczyzn

Paulick

Katolickie Zgromadzenie Młodych

 

Karitas [sic]

Hugo Steiner

Katolickie Stow. Mężczyzn i Młodych Mężczyzn „Święty Józef”

Hugo Steiner

Stowarzyszenie hodowców zwierząt domowych

Karl Förster

Stowarzyszenie gwarków

Heinrich Meinhardt

Stow. sportów siłowych

Bernhardt Engler

Stow. Kompanów Wojennych

Heinrich Böhm

Stow. Śpiewających Mężczyzn „Jedność- Wesoły Śpiewak”

Max Pohl

Stow. Śpiewających Mężczyzn „Śpiewacza jedność”

Wilhelm Emmrich

Stow. Najemców

Richard Pätzold

Stow. Rowerzystów

Oskar Kasper

Stow. Palaczy Tytoniu „Jedność”

Wilhelm Köhler

Stow. Palaczy Tytoniu „Przyjemność”

Josef Hanig

Stow. Palaczy Tytoniu „Towarzyskość”

Gustav Scholz

Związek (rodzin?) wielodzietnych

Karl Pultar

Stow. na rzecz Sierot

Wilhelm Keller

Stow. byłych więźniów wojennych

Artur Schönig

Stow. Śpiewaków- Chór Ludowy „Concordia 1863”

Fr. Scholz

Tow. Oszczędnościowo- Budowlane

Daniel Schmidt

Tow. Sportowe „Germania”

August Hornig

Związek Niemców Sudeckich

Josef Korzer

Stow. Teatralne „Humor”

Alfred Krieg

Stow. Gimnastyczne DT

Paul Raucher

Stow. Posiadaczy Domów i Gruntów Szczawienko

Thomas Matzyschok

Stow. Komunikacyjne

Gebhardt

Stow. Hodowców Kóz

Paul Schmidt

 

Bardzo dziwne są te liczby i ilość różnego rodzaju stowarzyszeń i stow. życiowych. Także członkowie mojej rodziny byli w DT, ale nie w godnym uwagi stow. palaczy. Wprawdzie także, że dystrybucja tytoniu była wyłącznie

w rękach kobiet jak się z w Spisu można dowiedzieć. Nie wiedziałem zupełnie, że stowarzyszenia palaczy miały nazwy- w szkole mówiło się o Kolegium Palaczy (…)



[2] wlasnosc dziedziczna rodziny

[3] wlasnosc dziedziczna rodziny

[5] Großbetrieb:

[6] Dampfbäckerei

[7] z innego artykułu: zgwałcona przez Rosjan w 1945

[9] do wyjaśnienia

 


/ / /
wilk.wroclaw | 2013-09-09 22:10:17
Dr. Faust, lekarz kobiecy! :)
Emilian Szwaja | 2013-09-09 22:17:46
tak: "[To, co] wiecznie kobiece pociąga nas wzwyż" jak głoszą słowa dramatu
wilk.wroclaw | 2013-09-10 08:45:03
:-)