Jednym z najbardziej znanych eksponatów Muzeum w Wałbrzychu jest mapa plastyczna. Przedstawia ona Wałbrzych i okolice w formie trójwymiarowej.

Jak powstał ten cenny eksponat? W roku 1926 jej budowy podjął się kierownik nowo powołanego Muzeum Regionalnego, Friedrich Stelter. Za podstawę mapy służył podkład kartograficzny w skali 1:25000, który oprócz miejscowości, dróg, rzek i innych różnych obiektów przedstawiał ukształtowanie terenu w formie poziomic. Podkład powiększono fotograficznie do skali 1:5000. Podstawę mapy zbudowano z grubych dobrze wyschniętych desek wzmocnionych ułożonymi prostopadle do nich listwami z centymetrowej grubości płytą na wierzchu. Do odwzorowania ukształtowania terenu wykorzystano cienką sklejkę o grubości 5 milimetrów (taka grubość odpowiadała dokładnie dziesięciu metrom różnicy poziomów w rzeczywistości). Kolejne poziomice były przenoszone z podkładu na sklejkę, wycinane oraz mocowane przy pomocy kleju i gwoździ do poprzednich warstw.

Z tego względu, że przewidywana długość wszystkich cięć przekraczała dwa kilometry a Stelter obawiał się, że powstała przy tym ilość pyłu źle wpłynie na jego płuca, do wycinania poszczególnych warstw sklejek nie używał piłki do cięcia a wyłącznie różnego rodzaju dłutek. Po złożeniu wszystkich warstw sklejek powstał tzw. relief schodkowy. Do wyrównania powierzchni terenu użyto kitu w dwóch kolorach: zielonym i brązowym. Wypełniono nim na przemian schodki co pozwoliło zachować obraz przebiegu poziomic, przy czym zmiana koloru następowała co 2,5 cm czyli co 50 m w rzeczywistości. Następnie mapę pomalowano używając do tego pięciu odcieni zieleni i sześciu brązu, odzwierciedlając w ten sposób wysokość poszczególnych punktów nad poziomem morza. Zmiana koloru następowała co 2,5 cm (co 50 m w rzeczywistości) więc wcześniejsze użycie dwukolorowego kitu bardzo się tu przydało. Następnie, częściowo ręcznie, częściowo za pomocą stempli, na mapę naniesiono drogi, rzeki, zabudowania, itp. W ostatnim etapie mapę opisano nazwami (wzniesień, miejscowości i innych elementów) wydrukowanymi na cienkim pergaminie: litery wycięto i naklejono na mapę. Po bokach umocowano cztery tabliczki z oznaczeniami położenia geograficznego.

Mapa do dzisiaj cieszy oko zwiedzających a już za trzy lata będziemy obchodzić dziewięćdziesięciolecie jej powstania.

Petroniusz w oparciu o tłumaczenie: “Wie das Relief im Waldenburger Heimatmuseum entstanden ist? W: Schlesischer Bergland-Kalender für das Jahr 1928” (tłumaczył Jacek Drejer, tłumaczenie wykorzystałem za Jego zgodą).