Początek idei budowy domu dla osieroconych katolickich dzieci w Bielawie (Langenbielau) to rok 1854, kiedy to bielawski kupiec Johann Joseph Fröhlich, upoważnia swego syna Carla Augusta Fröhlicha, do przekazania w użytkowanie działki z zabudowaniami, przy dzisiejszej ul. Kopernika 2, dla tworzącej się właśnie fundacji św. Wincentego de Paul. Ze względów formalnych przekazanie to nastąpiło dopiero10 marca 1855 r. Po dokładnie 10 miesiącach, 10 stycznia 1856 r., Carl August Fröhlich i jego współspadkobiercy Clara Julianathig i Albert Gustaw Froehlich, przekazują wspomnianą wyżej działkę fundacji św. Wincenta de Paul dla wychowywania osieroconych katolickich dzieci (St. Vincent von Paul Stiftung zur Erziehung katolischer Waisenkinder) na wyłączną własność. Jednocześnie Carl August wspomaga fundację sumą 500 talarów. Umowa zostaje podpisana w Sądzie Powiatowym w Dzierżoniowie 28 marca 1856 r., a sama fundacja zostaje tamże zarejestrowana 15 października 1856 r. Zezwolenie do rozpoczęcia działalności Fundacja uzyskuje dopiero 11 lutego 1857 r. wraz prawem do wydawania "świadectwa moralności" swoim pracownikom i podopiecznym! Dzięki staraniom ówczesnego proboszcza bielawskiej parafii Franza Krause'go sprowadzono z Nysy siostry elżbietanki (Graue Schwester). Oprócz opieki nad sierotami siostry zajmowały sie także ambulatoryjną opieką nad chorymi. Zakon już 21 marca 1858 r. wykupił działkę przy ul. Bohaterów Getta 7 (Peterswaldauerstr.) i rok później wybudował na niej szpital katolicki. Niestety w 1863 r. w środkowej Bielawie wybuchł pożar, który strawił 9 budynków, w tym zabudowania domu sierot. Siostry wraz z dziećmi znalazły schronienie w szpitalu. Przebywały tam do 1 kwietnia 1878 r. Nagłe zarządzenie rządowe (premier Bismarck), zmusiło zakonnice do oddania części dzieci do rodzin w Bielawie, a siedemnaścioro musiało się przenieść do domu opieki (Rettungshaus) w Kamionkach. Mimo wielokrotnych odwoływań od tej decyzji (zakonnice chciały tylko prolongaty przenosin, gdyż nowy sierociniec przy ul. Kopernika 2 był już na ukończeniu) decyzja rządowa nie uległa zmianie. Dzieci wróciły do Bielawy dopiero 1 listopada 1878 r., kiedy otwarto nowy, do dziś użytkowany budynek. Jednak duch Kulturkampf'u trwał dalej. Siostrom nie pozwolono opiekować się już dziećmi. Sierociniec prowadzili Bernhard Kraeblich (Hausvater) i jego żona (Hausmutter) aż do 1897 r. Katolickich sióstr zakonnych nie dopuszczano do opieki i wychowywania dzeci. Dopiero 6 października 1897 r.,po wielokrotnych prośbach, rząd zgodził się na powrót szarytek do sierocińca. Trzy siostry zamieszkały ponownie w sierocińcu 15 grudnia 1897 r., na początku następnego roku dołaczyła do nich czwarta zakonnica, która prowadziła przedszkole (Spielschule). Już w 1900 roku powyżej sierocińca wybudowano neogotycki budynek z kaplicą i pomieszczeniami mieszkalnymi dla zakonnic. Rodzina Fröhlich, odziedziczyła, sąsiadującą z sierocińcem, działkę gwoździarza (Nagelschmiede) Kuehnelta, którą również przekazała w darze Fundacji, a pani Augusta Fröhlich wybudowała na niej w 1901 r. przedszkole (Spielschule). Ponieważ przedszkole (budynek nie istnieje) oddzielała od sierocińca rzeka Bielawica i publiczna droga (dzisiaj ul. Piastowska), trzeba było wybudować nowy mostek powyżej sierocińca, aby dzieci można było bezpiecznie przeprowadzać do przedszkola (foto).
Przedszkole stało między dzisiejszą siedzibą Rady Miasta (Fröhlichvilla) ul. Piastowska 1, a budynkiem Labiryntu (Hotel Preusische Hof) ul. Piastowska 2 (zdjęcie). 16 czerwca 1931 r. odbyły się uroczyste obchody utworzenia Domu Dziecka św. Wincentego w połączeniu z jubileuszem 50-lecia pracy zakonnej, ówczesnej matki przełożonej (Ober Mutter) bielawskiego zgromadzenia elżbietanek Richildy Atzler. Ze względu na trudne czasy uroczystości były proste i skromne, w wąskim gronie. W zastępstwie chorującej przełożonej generalnej, przybyła na jubileusz przełożona prowincji śląskiej, matka Franciszka z Wrocławia. Największą radość sprawiła obecność jego eminencji kardynała Bertrama, który w kaplicy sierocińca odprawił mszę i zezwolił na przechowywanie w kaplicy Najświętszego Sakramentu. Fundacja św. Wincenta wybudowała też w dolnej Bielawie drugie przedszkole (Spielschule) w 1906 r. Był to piętrowy, podpiwniczony budynek ceglany o wymiarach 10,5x15.5 m, z kuchnią i pralnią w piwnicach (po 1908 r.), dwiema salami do nauki i szatnią z umywalnią na parterze (dopiero po 1908 r. doprowadzono wodę z przydomowej studni do budynku poprzez instalację pomp ręcznych przy umywalniach oraz w kuchni i pralni, do tej pory trzeba było wodę do budynku donosić wiadrami), oraz mieszkaniami dla sióstr na piętrze. Obok budynku wybudowano drewniane szalety. Zlikwidowano je po 1928 r. kiedy po skanalizowaniu i założeniu w Bielawie sieci wodociągowej, można było wprowadzić sanitariaty do budynku. Na prośbę katolików z dolnej Bielawy, zdecydowano o przybudowaniu do budynku przedszkola kaplicy. Została ona dobudowana do tyłów budynku, jako parterowe pomieszczenie o wymiarach 8,50 x6,40 m, w którym mieściło się jedynie kilka ławek i niewielki ołtarz. Poświęcenie nowej kaplicy odbyło się 14 września 1910 r. Konsekracji świątyni dokonął biskup Hahn, administrator diecezjalny. W kwietniu 1914 r. budynek ogrodzono, a przed nim ustawiono kamienny krzyż wotywny. Po II WŚ sierociniec przy ul.Kopernika 2 i budynek przy ul. Wolności 6 przekazano siostrom augustiankom. Kilka dziewczynek z tego ówczesnego domu dziecka, uczyło się ze mną w I i II klasie SP nr 2 przy ul. Ludowej 11, w latach 1957-1959. Gdzie później kontynuowały naukę, niestety nie wiem. W budynku szpitala (ul. Bohaterów Getta 7), po wybudowaniu w 1901 r. nowego szpitala przy dzisiejeszej ul. Wolności, był prowadzony katolicki dom starców , a po wojnie internat Technikum Włókienniczego, teraz jest to wielorodzinny budynek mieszkalny. Bibliografia: Fritz Hoenow "Chronik von Langenbielau" - 1931, Rafał Brzeziński "Życie w dawnej Bielawie"- 2008.
