Osiedle mieszkaniowe "Pod Jaworami" zlokalizowane jest w dzielnicy Borek. Wybudowane zostało przez Wrocławską Spółdzielnię Mieszkaniową (WSM) w latach 1958-61 w/g planów zespołu architektów: Kazimierz Bieńkowski, Henryk Chorążak, Bolesław Gągalski, Tadeusz Izbicki, Konrad Jarodzki, Zofia Wadowska. Priorytetem przedsięwzięcia było zachowanie istniejącej zieleni oraz dostosowanie się do skali sąsiedniej zabudowy willowej. Przy 5 ulicach powstało kilkanaście budynków prezentujacych 6 odmiennych rozwiązań architektonicznych i przestrzennych.

Po północnej stronie al. Jaworowej stanęły 4-kondygnacyjne bloki (proj. H. Chorążak) o efektownych, uskokowych elewacjach zachodnich i przeszklonych wysuniętych przed lico muru pionach klatek schodowych od wschodu. Dzięki prostopadłemu (tzw. układ grzebieniowy) ustawieniu względem ulicy powstały ciche i wypełnione zielenią wnętrza międzyblokowe. Po przeciwnej stronie, wzdłuż al. Jaworowej, zlokalizowano 2-kondygancyjne budynki szeregowe z przesuniętymi względem siebie sekcjami, małymi przedogródkami od ulicy i dużymi ogrodami od południa (proj. Z. Wadowska). Przy ul. Sudeckiej powstało 5 punktowców (proj. K. Jarodzki) będących powtórzeniem typu budynków z osiedla Plac PKWN (tzw. "Czworaczki").  Budynki o charakterystycznych pionowych osłonach balkonów i funkcjonalnie rozplanowanych jasnych mieszkaniach (pow. 40-50 m2), na ostatniej kondygnacji znalazły się pracowanie artystów. Przy ul. Sudeckiej wzniesiono także niewielki zespół parterowych domów (proj. K. Bieńkowski, T. Izbicki). Usytuowane w zieleni domy mają duże tarasy i wnętrza o pow. 80 m2. Kolejne 2 budynki, galeriowiec i punktowiec (proj. K. Bieńkowski) o zwartych, prostych bryłach znajdują się przy al. Lipowej. Dopełnieniem zabudowy jest parterowy pawilon handlowo-usługowy na rogu al. Jaworowej i ul. Sudeckiej, o uskokowej, przeszklonej fasadzie i daszku wspartym na słupach.

Osiedle ukończone na początku lat 60. to przykład spółdzielczej inicjatywy, która doprowadziła do stworzenia kameralnej zabudowy o ciekawych, zróżnicowanych formach, wraz z drugą inwestycją WSM z tego okresu, czyli osiedlem przy ul. Górnickiego.

Budynki grzebieniowe - proj. Henryk Chorążak

Jaworowa 30-30b

Jaworowa 32-32b

Jaworowa 34-34b

Wiązowa 9-13

Wiązowa 18-22

Jaworowa 40-40b

Jaworowa 40c-e

Domy szeregowe - proj. Zofia Wadowska

Jaworowa 23-33a

Punktowce - proj. Konrad Jarodzki

Sudecka 110

Sudecka 112

Jarzębinowa 10

Sudecka 114

Sudecka 116

Domki projektanckie - proj. Kazimierz Bieńkowski, Tadeusz Izbicki

Sudecka 143-145b

Sudecka 139-141b

Galeriowiec i punktowiec - proj. Kazimierz Bieńkowski

Lipowa 23

Lipowa 19

Pawilon handlowy - proj. Bolesław Gągalski

Pawilon handlowy "Sudety"

Bibliogriafia:

1) Leksykon Architektury Wrocławia, wyd. Via Nova, Wrocław 2011; "Osiedle Pod Jaworami" Agata Gabiś

2) Strona internetowa "Wratislaviae Amici  dolny-slask.org.pl"

Opracowanie: Maciej Mituła 2013 r.