Ulica Szewska (wcześniej niem. Schuhbrücke) - ulica o średniowiecznym rodowodzie przebiegająca w kierunku południkowym, obecnie stanowiąca część strefy pieszej.

Historia

Ulica powstała na początku XIII wieku stanowiąc zachodnią granicę zwartej zabudowy pierwszej lokacji miasta. W tym czasie istniał już po jej wschodniej stronie kościół św. Andrzeja (później Marii Magdaleny). Po kolejnej lokacji, powiązanej z założeniem Rynku Wielkiego, uzyskała obustronną zabudowę.

Stosunkowo wąska ulica Szewska przebiega około 100 m na wschód od Rynku i jako jedna z dwu ulic dociera aż do brzegu Odry, przecinając dawny teren książęcy. Niemiecka nazwa Schuhbrücke[1] świadczy o tym, że ulica była stosunkowo wcześnie utwardzona (wybrukowana, wymoszczona). Dawniejsi badacze wiązali nazwę ulicy z jej północnym odcinkiem, przebiegającym przez teren domeny książęcej, poza obrębem miasta lokacyjnego - na ich granicy, w ciągu ul. Uniwersyteckiej i pl. bpa Nankiera dopatrywano się przebiegu fosy lub odnogi Odry.

Przy północnym odcinku Szewskiej, na terenach książęcych, znajdowały się w XIII wieku dwory książęce, określane jako curia - na wschód od niej, wokół obecnego kościoła św. Macieja, dwór z czasów Henryka Brodatego, na zachód zaś - dwór z końca stulecia, powstały zapewne za Henryka Prawego, którego kaplicę stanowił późniejszy kościół św. Agnieszki. Ulicę wzmiankowano po raz pierwszy w 1306 jako platea sulorum; jej północne zakończenie stanowiła wymieniona w 1346 Furta Młyńska (Mühlpforte)[2], zaś południowe wzmiankowana w 1446 Furta Mennicza (Münzpforte) w murach miejskich. W 1345 określano północny odcinek ulicy jako Schubrucken , w XVI w. środkowy odcinek jako Vordere Brustgasse, zaś w 1446 południowy jako Pfnorrgasse (tą samą nazwą określano później ul. Łaciarską).

Korzystny przebieg ulicy sprawił, że w początku XX wieku zaproponowano wykorzystanie jej jako odciążającą prowadzący przez Rynek trakt Świdnicka-Kuźnicza trasę komunikacyjną. Dla wszelkich nowych obiektów ustanowiono przesuniętą wschodnią linię zabudowy, sięgającą elewacji kościoła Marii Magdaleny, tak aby w przyszłości, po dalszych wyburzeniach, przeprowadzić stosunkowo szeroką trasę z linią tramwajową. Przy projekcie domu handlowego Petersdorff na rogu z ulicą Oławską architekt Erich Mendelsohn wziął nową linię zabudowy pod uwagę, zwracając obiekt w stronę w założeniu głównej ulicy Szewskiej[3]. W końcu lat 30. zrezygnowano z trasy na południowym odcinku ulicy, decydując się na wariant prowadzący ul. św. Katarzyny, Nowym Targiem i ul. Nożowniczą.

Po II wojnie światowej nie powrócono już do planów szerokiej trasy, jedynie przeniesiono z ul. Świdnickiej prowadzący w kierunku północnym tor tramwajowy (wcześniej tramwaje kursowały na Szewskiej wyłącznie na odcinku położonym na północ od Kurzego Targu). Duża część zabudowy ulicy uległa zniszczeniu w czasie wojny - niektóre parcele zabudowano w latach 60. i 70. banalnymi obiektami mieszkalnymi. Po budowie Trasy W-Z zlikwidowano tramwaje w obrębie Starego Miasta, pozostawiając jedynie linie przebiegające przez tor na ulicy Szewskiej. Pozostały one, mimo początkowych planów likwidacji, także po włączeniu Szewskiej w obręb strefy pieszej, po kompleksowej przebudowie nawierzchni i instalacji podziemnych w latach 2005-2007.

Ważniejsze obiekty przy ul. Szewskiej

    * dom handlowy Kameleon (dawniej Rudolf Petersdorff), architekt Erich Mendelsohn, ekspresjonizm, 1927-1928
    * kościół św. Marii Magdaleny, architekt m.in. Pieszko, gotycki z XIII-XV wieku
    * dom handlowy Feniks (dawn. Gebrüder Barasch), architekt Georg Schneider, secesyjny, 1904 - tylna elewacja zwrócona ku ul. Szewskiej
    * gotycka figura Marii z Dzieciątkiem w narożu kamienicy przy ul. Szewskiej 74a
    * kościół św. Macieja, gotycki z XIV wieku
    * dawny kościół św. Agnieszki (wcześniej kaplica św. Jerzego), gotycki, prezbiterium z 1282, nawa z XIV w., w 1811 sekularyzowany (zburzone prezbiterium zastąpiono kamienicą, zaś nawę przekształcono na magazyn), w 1897 nawa przebudowana na dom mieszkalny
    * zespół poklasztorny Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, obecnie siedziba Ossolineum, barokowy.

Przypisy

   1. Nazwa Schuhbrücke może być współcześnie dosłownie rozumiana jako most Obuwniczy, jednak mamy tu do czynienia z archaicznym znaczeniem okreslenia Brücke.
   2. Wieżę bramną na zakończeniu ulicy Szewskiej wyburzono dopiero w 1864.
   3. Przy budowie domu towarowego Howell linię zabudowy nieznacznie przekroczono.

[ źródło http://pl.wikipedia.org/wiki/Ulica_Szewska_we_Wroc%C5%82awiu ]